W dniach 7- 9 sierpnia 2013 r. odbyło się 38. posiedzenie Senatu. Izba zatwierdziła ponowny wybór Marka Michalaka na Rzecznika Praw Dziecka oraz wyraziła zgodę na powołanie Krzysztofa Kwiatkowskiego na prezesa Najwyższej Izby Kontroli. Senatorowie wysłuchali informacji Ireny Lipowicz o działalności Rzecznika Praw Obywatelskich za rok 2012 oraz o stanie przestrzegania wolności i praw człowieka i obywatela. Senat na tym posiedzeniu rozpatrzył 16 ustaw, w tym m.in. ustawę o zmianie ustawy o finansach publicznych. Do 7 ustaw wprowadził poprawki. Izba przyjęła ponadto dwie uchwały, a także skierowała do Sejmu jeden projekty ustawy, natomiast dwa inne projekty Izba odrzuciła. Senat bez poprawek przyjął nowelizację ustawy o finansach publicznych. Był to rządowy projekt. Ustawa przewiduje zawieszenie do końca roku sankcji nakładanych na finanse publiczne po przekroczeniu tzw. pierwszego progu ostrożnościowego (procedury przedsanacyjnej), gdy relacja długu publicznego do PKB przekracza 50 proc. Ponadto zakłada zawieszenie wydatkowej reguły dyscyplinującej, która mówi, że tzw. wydatki elastyczne nie mogą rosnąć więcej niż 1 proc. powyżej inflacji.
Senatorowie PO i PiS w trakcie debaty spierali się o zawieszenie tzw. pierwszego progu ostrożnościowego. Przewodniczący senackiej komisji budżetu i finansów publicznych Kazimierz Kleina (PO) powiedział, że w obecnej sytuacji finansów publicznych zmiana jest ważna, jest przygotowaniem do nowelizacji budżetu na 2013 r. Senator Kleina dodał, że bez zmiany ustawy nie byłoby możliwe zaplanowane przez rząd zwiększenie deficytu, a to wiązałoby się z koniecznością radykalnego obcięcia wydatków, albo podniesienia podatków. W ocenie senatora zaproponowane przez rząd zmiany powinny przyczynić się do pobudzenia wzrostu gospodarczego. Propozycję rządu krytykował senator Grzegorz Bierecki (PiS). Zdaniem senatora Biereckiego zmiany dotyczące progów ostrożnościowych będą skutkować dalszym zadłużaniem polskich gospodarstw domowych. Mniejszość komisji złożyła wniosek o odrzucenie ustawy w całości, jednak wniosek ten nie znalazł akceptacji Izby. Izba nie wniosła poprawek do ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, która powstała na bazie rządowego projektu. Podstawowym celem nowelizacji jest przeciwdziałanie wyłudzeniom podatku od towarów i usług w obrocie złomem i niektórymi wyrobami stalowymi.
W tym celu rozszerzono katalog towarów objętych odwróconym obciążeniem, wyłączono możliwość rozliczeń kwartalnych niektórych podatników oraz wprowadzono odpowiedzialność solidarną sprzedawcy i nabywcy towarów. Senatorowie wprowadzili 4 poprawki doprecyzowujące nowelizację Ordynacji podatkowej i ustawy o kontroli skarbowej. Nowelizacja dostosowuje prawo krajowe do przepisów Unii Europejskiej w zakresie wymiany informacji podatkowych, m.in. zobowiązując ministra finansów do wyznaczenia w rozporządzeniu podległego mu organu podatkowego, który będzie przekazywać obcym władzom wnioski o doręczenie pism i o udzielenie informacji oraz udzielane informacje, a także określając procedury wymiany informacji, w szczególności terminy udzielenia i odmowy udzielenia informacji, oraz wezwania do uzupełnienia wniosku. Izba uchwaliła, z jedną poprawką, nowelizację ustawy Ordynacja podatkowa i ustawy – Kodeks karny skarbowy oraz ustawy – Prawo celne. Poprawka ta doprecyzowuje przepisy wywodzącej się z projektu senackiego nowelizacji. Wykonuje ona wyrok Trybunału Konstytucyjnego, nakładając obowiązek zawiadamiania przez organy podatkowe i celne podatnika (dłużnika) o zawieszeniu biegu terminu przedawnienia przed upływem tego terminu. Ponadto wprowadza obowiązek informowania organów podatkowych i celnych o prowadzonym postępowaniu przygotowawczym karnym przez organ prowadzący to postępowanie.
Senat bez poprawek przyjął nowelizację ustawy – Kodeks pracy, której projekt przygotował rząd. Nowelizacja dostosowuje prawo krajowe do prawa unijnego w zakresie przyznawania prawa do urlopu wychowawczego przez m.in. podwyższenie – z trzech do czterech miesięcy – wymiaru urlopu wychowawczego, który może być jednocześnie wykorzystywany przez oboje rodziców, oraz umożliwienie wykorzystania urlopu wychowawczego w pięciu częściach.
Senatorowie do ustawy o zmianie ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich wprowadzili dwie poprawki – w tym dotyczącą zażalenia na odmowę przyznania nieletniemu obrońcy z urzędu. Zgodnie z tą poprawką nieletniemu będzie przysługiwało zażalenie na odmowę przyznania przez sąd obrońcy z urzędu. Zażalenie będzie rozpatrywał trzyosobowy skład sędziowski. Był to rządowy projekt ustawy. Nowelizacja wprowadza zmiany wynikające z orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego i Trybunału Praw Człowieka, które służyć mają podwyższeniu gwarancji procesowych i wzmocnieniu pozycji nieletniego we wszczętym wobec niego postępowaniu. Izba bez poprawek przyjęła ustawę o zmianie ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej, opartą na projekcie poselskim. Wydłuża ona o dwa lata termin na przygotowanie programów nauczania przez Centrum Kształcenia Podyplomowego Pielęgniarek i Położnych. Senat podjął uchwałę z okazji 100-lecia urodzin błogosławionego księdza podharcmistrza Stefana Wincentego Frelichowskiego, patrona Harcerstwa Polskiego. Projekt został wniesiony przez senatora Kazimierza Wiatra. Podczas debaty nad tym projektem obecni byli na Sali obrad przedstawiciele organizacji harcerskich. Izba jednogłośnie podjęła także uchwałę upamiętniającą 60. rocznicę śmierci Wojciecha Trąmpczyńskiego. W uchwale senatorowie uczcili pamięć tego wybitnego prawnika i polityka, pierwszego marszałka Senatu. „Wojciech Trąmpczyński należał do tej generacji polityków, którym przypadło w udziale wielkie zadanie odbudowy państwa polskiego. Ponad podziałami wynikającymi ze zróżnicowania poglądów politycznych łączyło ich umiłowanie Polski, radość z jej odrodzenia i przekonanie, że pomyślność Rzeczypospolitej jest najwyższym prawem” – napisano w uchwale. Senat zwrócił się do organów administracji publicznej, mediów i placówek edukacji z apelem o szerzenie wiedzy o dokonaniach polityka i innych przywódców II RP. Projekt tej uchwały został wniesiony przez grupę senatorów.
Senat odrzucił, przygotowany przez grupę senatorów, projekt ustawy o zmianie ustawy o Banku Gospodarstwa Krajowego. Izba tym samym nie zgodziła się na wyłączenie wynagrodzeń członków Zarządu BGK z zakresu stosowania ustawy o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi.
Izba odrzuciła także projekt ustawy o zmianie ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, autorstwa grupy senatorów. Zmierzał on do tego, aby dodatek do wynagrodzenia za pracę w porze nocnej nie był uwzględniany przy obliczaniu minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Senatorowie postanowili skierować do Sejmu projekt ustawy o zmianie ustawy o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej. Projekt, opracowany przez Komisję Ustawodawczą, wykonuje obowiązek dostosowania systemu prawa do orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego. Na jego mocy rekompensaty za utracone przez zabużan nieruchomości nie będą już uzależnione od wymogu miejsca zamieszkiwania ich właścicieli w dniu 1 września 1939 r. W miejsce tego wymogu zostanie wprowadzona przesłanka miejsca zamieszkania (ówczesne przepisy dopuszczały posiadanie kilku miejsc zamieszkania). Jest to otwarcie drogi do ponownej weryfikacji prawomocnych rozstrzygnięć w sprawach, w których niekonstytucyjna przesłanka domicylu stanowiła podstawę odmowy potwierdzenia prawa do rekompensaty dla zabużan. Senat z poprawkami przyjął wywodzącą się z projektu poselskiego ustawę o dotacji przeznaczonej dla niektórych podmiotów, która ma na celu przedłużenie możliwości finansowania zadań związanych z likwidacją wymienionych w ustawie zakładów górniczych oraz zabezpieczenie środków budżetowych na utrzymanie i zabezpieczenie zabytkowych części kopalni soli „Wieliczka” i „Bochnia”. Cztery poprawki Izba wprowadziła do nowelizacji ustawy o transporcie kolejowym, której projekt został przygotowany przez rząd. W noweli uregulowano kwestie związane z dopuszczaniem do eksploatacji wyrobów oraz części systemu kolei w celu osiągnięcia interoperacyjności systemu kolei w Unii Europejskiej, prowadzeniem krajowego rejestru infrastruktury kolejowej oraz certyfikowaniem podmiotów odpowiedzialnych za utrzymanie wagonów towarowych. Senatorowie nie wprowadzili poprawek do ustawy o zmianie ustawy o dokumentach paszportowych. Był to projekt rządowy. Ustawa doprecyzowuje przepisy w zakresie danych zamieszczanych w dokumentach paszportowych wydawanych osobom małoletnim poniżej 12 roku życia i przepisy dotyczące wydawania paszportów tymczasowych osobom, od których pobranie odcisków palców jest fizycznie niemożliwe. Izba wprowadziła poprawki do ustawy o zmianie ustawy o scalaniu i wymianie gruntów. Był to projekt poselski. Ustawa m.in. zalicza inwestora realizującego inwestycje celu publicznego na obszarach scalenia do katalogu podmiotów partycypujących w kosztach postępowania scaleniowego oraz umożliwia zmianę przebiegu granic nieruchomości zabudowanych w trakcie scalania gruntów bez zgody dotychczasowego właściciela, z zastrzeżeniem, że taka zmiana nie może pogorszyć warunków korzystania z nieruchomości. Ustawa wprowadza także zmianę w zakresie wydzielania gruntów na cele miejscowej użyteczności publicznej. Nie będzie już konieczności uzyskiwania na to zgody Agencji Nieruchomości Rolnych. Ustawa wprowadza regułę, że grunty niezbędne na cele miejscowej użyteczności publicznej będą wydzielane z gruntów Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa lub gminy, a w przypadku ich braku – z gruntów uczestników scalenia
Izba z poprawkami przyjęła ustawę o zmianie ustawy o rybactwie śródlądowym, której projekt został przygotowany przez sejmową Komisje Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Nowelizacja doprecyzowuje przepisy w zakresie stosowania prawa pierwszeństwa w zawieraniu umów na rybackie korzystanie z publicznych śródlądowych wód powierzchniowych. Senat nie wprowadził poprawek do ustawy o zmianie ustawy – Prawo zamówień publicznych, wywodzącą się z senackiego projektu. Ustawa ma na celu wyłączenie z reżimu tej ustawy zamówień udzielanych przez ministra sprawiedliwości lub Służbę Więzienną przywięziennym zakładom pracy, jeśli zamówienia związane są z zatrudnianiem osób pozbawionych wolności. Senatorowie bez poprawek przyjęli trzy ustawy ratyfikacyjne, przygotowane przez rząd. Pierwsza z nich to ustawa o ratyfikacji Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Gibraltarem o wymianie informacji w sprawach podatkowych oraz Protokołu do tej umowy, podpisanych w Londynie 31 stycznia 2013 r. Kolejna to ustawa o ratyfikacji Drugiego Protokołu Fakultatywnego do Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych w sprawie zniesienia kary śmierci, przyjętego w Nowym Jorku 15 grudnia 1989 r. Następna to ustawa o ratyfikacji Protokołu nr 13 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności dotyczącego zniesienia kary śmierci we wszystkich okolicznościach, sporządzonego w Wilnie 3 maja 2002 r. Protokół ten rozszerza zakaz stosowania kary śmierci na czyny popełnione w czasie wojny lub w okresie bezpośredniego zagrożenia wojną.
