Poprzednia wersja

W dniach 8-9 stycznia 2013 r. odbyło się 25. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła na nim 7 ustaw, do 2 wprowadziła poprawki. Do ustawy budżetowej na 2013 r., którą Sejm uchwalił 12 grudnia 2012 r. z przedłożenia rządu, Senat uchwalił 12 poprawek. Budżet na 2013 r. – oceniony przez obecnego na posiedzeniu Izby ministra finansów Jana Vincenta-Rostowskiego jako realistyczny – zakłada, że deficyt nie przekroczy 35 mld 565 mln 500 tys. zł, a dochody wyniosą 299 mld 385 mln 300 tys. zł. Prognozowane dochody z tytułu podatków mają wynieść 266 mld 982 mln 697 tys. zł, czyli wzrosną o 5,1% w porównaniu z 2012 r.


Dochody niepodatkowe zaplanowano na poziomie 30 mld 806 mln 651 tys. zł. Złożą się na nie dochody: z dywidend od udziałów Skarbu Państwa w spółkach, z wpłat z zysku (5 mld 860 mln 10 tys. zł), z cła (2 mld 1 mln zł), a także wpłaty z zysku NBP (401 mln 900 tys. zł), opłaty, grzywny, odsetki i inne dochody niepodatkowe (20 mld 160 mln 479 tys. zł), wpłaty jednostek samorządu terytorialnego (2 mld 383 mln 262 tys. zł). Zakłada się, że wydatki budżetowe nie przekroczą 334 mld 950 mln 800 tys. zł. Państwowy dług publiczny szacuje się na poziomie 867 mld 600 mln zł. Prognozuje się też m.in. wzrost PKB na poziomie 2,2%, zwiększenie eksportu o 4%, importu o 2,8%, popytu krajowego o 1,7%, nakładów inwestycyjnych – o 0,7%, a także 2,7-procentową inflację. Ustawa budżetowa przewiduje ponadto m.in. wzrost zatrudnienia o 0,2% i utrzymanie się stopy bezrobocia na poziomie około 13%. Zgodnie z prognozami, przeciętne wynagrodzenie brutto w gospodarce narodowej zwiększy się o 4,6%,

a wskaźnik waloryzacji rent i emerytur wyniesie 4,4%. W budżecie zaplanowano m.in. ponad 75 mld zł na finansowanie programów unijnych, m.in. wspólnej polityki rolnej czy inwestycji w ramach Funduszu Spójności. Zgodnie z ustawą, samorządy uzyskają 51,5 mld zł w formie subwencji i 17,6 mld zł dotacji. Subwencja ogólna dla samorządów w 2013 r. będzie o 2,7% wyższa niż w 2012 r. Zaplanowano też prawie 3 mld zł na realizację programu budowy dróg krajowych, a także dofinansowanie w wysokości 0,5 mld zł przebudowy dróg lokalnych. Ustawa budżetowa przewiduje też, że ponad 5 mld zł zostanie przeznaczonych m.in. na ochronę przyrody, gospodarkę odpadami i wodną czy zarządzanie zasobami geologicznymi, ponad 620 mln zł zaś – na zwiększanie bezpieczeństwa przeciwpowodziowego (343 mln zł ze środków rządu, 277 mln zł – z unijnych). W trakcie swoich prac Sejm m.in. przesunął 94 mln 373 tys. zł z Funduszu Kościelnego do nowej rezerwy celowej, zmniejszył o 1 mln 858 tys. zł wydatki na dotacje i subwencje w części oświatowej dla jednostek samorządu terytorialnego i przeznaczył je na część: „Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego”. Przesunął środki w wysokości 498 tys. zł z części: „Szkolnictwo wyższe” na nową rezerwę celową: „Finansowanie Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie”. Komisja Budżetu i Finansów Publicznych rekomendowała Izbie 9 poprawek. Jedna z nich przewiduje utworzenie nowej rezerwy na pokrycie kosztów budowy na terenie Federacji Rosyjskiej pomnika upamiętniającego ofiary katastrofy pod Smoleńskiem z 10 kwietnia 2010 r. Inna poprawka zwiększa wysokość pożyczki udzielonej Funduszowi Ubezpieczeń Społecznych z 6 mld zł, uchwalonych przez Sejm, do 12 mld zł. Zaproponowano też przywrócenie z projektu rządu zapisów dotyczących Funduszu Kościelnego, a także zwiększenie o 1 mln zł – kosztem Naczelnego Sądu Administracyjnego – wydatków Państwowej Inspekcji Pracy. Inna poprawka przewiduje zwiększenie wydatków na Polską Organizację Turystyczną w wysokości 1 mln zł, kosztem zmniejszenia środków na zadania w zakresie kultury fizycznej. Komisja budżetu zaproponowała też zwiększenie o blisko 1 mld zł wydatków z Funduszu Pracy na aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu, kosztem zmniejszenia o tę kwotę stanu funduszu na koniec roku. Odrzucone przez komisję budżetu 24 poprawki zostały wniesione przez jej mniejszość, a rekomendował je Izbie senator Grzegorz Bierecki. Wśród nich znalazły się m.in. wniosek o przywrócenie Senatowi budżetu na opiekę nad Polonią, propozycja, aby budowa pomnika ofiar katastrofy smoleńskiej była finansowana kosztem zmniejszenia wydatków Kancelarii Prezydenta, a także wnioski dotyczące zwiększenia wydatków na dożywianie dzieci, na gabinety lekarskie i stomatologiczne w szkołach, na podręczniki dla dzieci z rodzin wielodzietnych, na pomoc dla kombatantów, na ośrodki doradztwa rolniczego. Wydatki te miałyby być finansowane z rezerwy na współfinansowanie inwestycji unijnych. Podczas debaty senatorowie zgłosili 63 poprawki. Znaczna ich część dotyczyła lokalnej infrastruktury drogowej, wiele – subwencji dla lokalnych szpitali. Senatorowie Stanisław Karczewski i Wojciech Skurkiewicz np. postulowali przeznaczenie 15 mln zł na dostosowanie lotniska wojskowego w Radomiu do celów cywilnych. Senator Jan Maria Jackowski proponował przesunięcie 100 mln zł z projektów realizowanych ze środków unijnych na kontynuację budowy drugiej linii warszawskiego metra. O zwiększenie o 100 mln zł środków na dopłaty do paliwa rolniczego, pochodzących z rezerwy celowej na współfinansowanie projektów z unijnych, wniósł natomiast senator Jerzy Chróścikowski. W wyniku głosowań Izba poparła 8 poprawek postulowanych przez Komisję Budżetu i Finansów Publicznych, odrzuciła jej wniosek o zwiększenie wydatków z Funduszu Pracy na aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu. Zaakceptowała także 4 zmiany zaproponowane przez senatora Kazimierza Kleinę (zwiększenie: o 2 tys. zł wynagrodzeń w Samorządowym Kolegium Odwoławczym w Lesznie, o 200 tys. zł wydatków na wynagrodzenia bezosobowe w Polskim Instytucie Sztuki Filmowej, o 400 tys. zł środków na wynagrodzenia służby cywilnej i o 800 tys. zł wydatków bieżących Urzędu Patentowego RP, kosztem środków na wydatki bieżące Naczelnego Sądu Administracyjnego, Krajowego Biura Wyborczego i rzecznika praw dziecka; przesunięcie środków w części: „Wyznania religijne oraz mniejszości narodowe i etniczne” i zwiększenie o 200 tys. zł dotacji podmiotowych i subwencji). Za przyjęciem ustawy z 12 poprawkami opowiedziało się 62 senatorów, 31 było przeciw, a 1 wstrzymał się od głosu.

 

Z 5 poprawkami Izba przyjęła również ustawę o zmianie ustawy o pracownikach samorządowych oraz niektórych innych ustaw, uchwaloną przez Sejm 14 grudnia 2012 r. na podstawie projektów poselskich. Wprowadza ona zakaz obsadzania stanowisk sekretarza gminy, powiatu i województwa w drodze powierzenia obowiązków. Nabór na stanowisko sekretarza ma być przeprowadzany nie później niż w ciągu 3 miesięcy od powstania wakatu. Nowelizacja przewiduje także, że członkowie zarządów dzielnic m.st. Warszawy będą zatrudniani na podstawie wyboru, a nie – jak dotychczas – umowy o pracę. Nowelizacja określa także wymagania, jakie powinien spełniać pracownik samorządowy zatrudniony na podstawie umowy o pracę na stanowisku doradcy lub asystenta. Nie będzie mogła nim zostać osoba skazana prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe. Nowelizacja określa też termin rozwiązania stosunku pracy z pracownikiem samorządowym niespełniającym wymogu niekaralności, umożliwia weryfikację wymogu niekaralności osób starających się o zatrudnienie bądź już zatrudnionych na stanowiskach pomocniczych i obsługi. Doprecyzowano także instytucję „awansu wewnętrznego”, który będzie możliwy jedynie w ramach konkretnej grupy stanowisk. Senatorowie – 63 głosami, przy 31 przeciw – poparli zmiany, redakcyjne i legislacyjne, postulowane przez Komisję Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz poprawkę zgłoszoną przez senatorów Aleksandra Pocieja i Marka Rockiego.

W grupie przyjętych bez poprawek znalazła się natomiast ustawa o zmianie ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, uchwalona przez Sejm 4 stycznia 2013 r. na podstawie projektu senackiego. W wyniku głosowania (52 głosy za, 37 – przeciw, 2 wstrzymujące się) Izba opowiedziała się za wnioskiem senatora Rafała Muchackiego o przyjęcie ustawy bez poprawek. Nowelizacja dostosowuje prawo do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 3 kwietnia 2012 r., który uznał za niekonstytucyjny przepis upoważniający ministra zdrowia do ustalenia w porozumieniu z ministrem spraw wewnętrznych w rozporządzeniu maksymalnej wysokości opłaty za pobyt w izbie wytrzeźwień. W opinii TK, upoważnienie to nie określa wytycznych dotyczących zasad obliczania tych należności. W nowelizacji zaproponowano, aby samorządy, a nie minister zdrowia, określały opłaty za pobyt w izbach wytrzeźwień i by opłata ta zapewniała pokrycie całkowitych kosztów pobytu 1 osoby w izbie, wyliczonych na podstawie aktualnych kosztów działalności placówki. Określono jej wysokość maksymalną na 300 zł (obecnie 250 zł). Ponadto wprowadzono nowe przepisy dotyczące stosowania wobec osób przyjętych do izby wytrzeźwień środków przymusu bezpośredniego, w tym m.in. przymusowego podania produktu leczniczego. Zgodnie z nowelą, kontrola stanu zdrowia osoby, wobec której zastosowano przymus bezpośredni w formie unieruchomienia lub izolacji, musi nastąpić niezwłocznie po zaprzestaniu stosowania przymusu bezpośredniego. Następnie stan zdrowia takiej osoby musi być sprawdzany co 15 minut. Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Komisja Zdrowia zaproponowały 6 poprawek, m.in. ograniczenie przymusu bezpośredniego do przytrzymywania i unieruchomienia; określenie zawartości protokołu sporządzanego przez doprowadzającego do izby wytrzeźwień, miejsca zamieszkania czy jednostki leczniczej; wykreślenie „innych urządzeń technicznych” wykorzystywanych do unieruchomienia czy zastosowania przymusu; wprowadzenie nowego vacatio legis zamiast 17 stycznia 2013 r. Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji dodatkowo wniosła, aby przymusowe podanie produktu leczniczego było możliwe tylko w razie zagrożenia życia lub zdrowia osoby przebywającej w izbie.

Bez poprawek przyjęto również nowelizację ustawy o referendum lokalnym oraz ustawy o samorządzie gminnym, dostosowującą prawo do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 26 lutego 2003 r., którą z inicjatywy Senatu Sejm uchwalił 14 grudnia 2012 r. Izba jednomyślnie, 94 głosami, poparła wniosek Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej. Ustawa przewiduje, że w referendum lokalnym mieszkańcy będą mogli wyrażać swoją wolę nie tylko – jak dotychczas – sprawach dotyczących ich społeczności, a mieszczących się w kompetencjach władz lokalnych, oraz w kwestii odwołania organu władzy, np. burmistrza, wójta, prezydenta miasta, ale także w istotnych sprawach dotyczących społecznych, gospodarczych lub kulturowych więzi łączących wspólnotę mieszkańców, wykraczających poza kompetencje władz lokalnych.

Takie samo stanowisko zajęła Izba w sprawie ustawy o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa i zgodnie z wnioskiem Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi przyjęła ją bez poprawek (64 głosy za, 34 – przeciw). Nowelizacja, 14 grudnia 2012 r. uchwalona przez Sejm na podstawie projektu poselskiego, przewiduje, że na podstawie umowy Agencja Nieruchomości Rolnych będzie mogła nieodpłatnie przekazywać gminom grunty rolne wchodzące w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa jako tereny pod cmentarze komunalne. Do tej pory agencja mogła przekazywać samorządom na własność nieruchomości na cele związane z wykonywaniem zadań własnych wyliczonych w ustawie o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa, wśród nich nie znalazły się jednak zakładanie i rozbudowa cmentarzy komunalnych. Poprawki do nowelizacji zaproponował senator Jerzy Chróścikowski.

Senat opowiedział się również za wnioskiem Komisji Rodziny i Polityki Społecznej i jednomyślnie, 93 głosami, przyjął bez poprawek ustawę o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Nowelizacja, 14 grudnia 2012 r. uchwalona przez Sejm z inicjatywy posłów, reguluje kwestie kosztów zakwaterowania i wyżywienia dzieci w wieku do 18 lat objętych pieczą zastępczą, które przebywają w zakładach: opiekuńczo-leczniczych, pielęgnacyjno-opiekuńczych i rehabilitacji leczniczej. Opłatę tę, w wysokości 200% najniższej emerytury, będą ponosić starosta lub właściwa placówka opiekuńczo-wychowawcza. Na pokrycie kosztów utrzymania dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej lub rodzinnym domu dziecka, a przebywającego w zakładzie opiekuńczo-leczniczym, pielęgnacyjno-opiekuńczym lub zakładzie rehabilitacji leczniczej rodzina zastępcza będzie otrzymywała nie mniej niż 20% świadczenia. Nowelizacja znosi także odpłatność za wydanie rodzinie zastępczej zaświadczenia o braku przeciwwskazań zdrowotnych do pełnienia przez nią tej funkcji.

Izba poparła też wniosek Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Komisji Gospodarki Narodowej i głosami 59 senatorów, przy 33 – przeciw przyjęła bez poprawek ustawę o zmianie ustawy o kierujących pojazdami, uchwaloną przez Sejm na podstawie projektu poselskiego 4 stycznia 2013 r. Nowelizacja przesuwa z 19 stycznia 2013 r. na 4 stycznia 2016 r. termin wejścia w życie części przepisów, dotyczących np. kursów dokształcających po uzyskaniu prawa jazdy i oznakowana pojazdu w okresie próbnym, a także związanych z rozszerzonym zakresem danych przetwarzanych w Centralnej Ewidencji Kierowców (CEK) oraz regulujących działanie właściwych organów wobec kierujących pojazdami na podstawie komunikacji z CEK. System Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców (CEPiK) ma zostać przebudowany, aby dostosować go do ustawy o kierujących pojazdami, m.in. poprzez przeniesienie do niego policyjnej bazy punktów karnych. Poprawki do ustawy zaproponowali senatorowie: Marek Martynowski, Bogdan Pęk, Waldemar Kraska, Andrzej Matusiewicz i Andrzej Pająk.

Izba zdecydowała też o wniesieniu do Sejmu projektu ustawy o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, przygotowanego z inicjatywy Komisji Ustawodawczej, dostosowującego system prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego. Projekt na nowo reguluje kwestię świadczeń finansowych, od których spełnienia uzależnione jest przeniesienie przez spółdzielnię mieszkaniową własności tzw. lokali zakładowych na ich najemców. W projekcie zaproponowano, aby przeniesienie nieodpłatnie na najemcę własności takich mieszkań przejętych przez spółdzielnie mieszkaniowe uzależnione było nie tylko od spłaty ewentualnego zadłużenia z tytułu najmu, ale również od pokrycia w odpowiedniej części tzw. nakładów koniecznych, dokonanych przez spółdzielnię mieszkaniową i przeznaczonych na utrzymanie budynku, w którym dany lokal się znajduje, i nakładów inwestycyjnych, zwiększających wartość tego lokalu.

Senat wyraził również opinię o niezgodności z zasadą pomocniczości projektu dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie poprawy równowagi płci wśród dyrektorów niewykonawczych spółek, których akcje są notowane na giełdzie i odnośnych środków COM(2012)614. Po rozpatrzeniu projektu dyrektywy Izba stwierdziła, że nie jest on zgodny z zasadą pomocniczości, o której mowa w art. 5 ust. 3 Traktatu o Unii Europejskiej.