Andrzej Pająk

Senatorowie zdecydowali o skierowaniu do Sejmu projektu ustawy o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz osobach represjonowanych z powodów politycznych. Projekt ten, który wcześniej nosił nazwę „o pomocy dla działaczy opozycji demokratycznej oraz osób represjonowanych z powodów politycznych”, został wniesiony przez grupę senatorów w celu zagwarantowania pomocy działaczom opozycji antykomunistycznej i osobom represjonowanym z powodów politycznych w okresie od 1 stycznia 1956 r. do 4 czerwca 1989 r. znajdującym się w szczególnie trudnej sytuacji materialnej. Wprowadzane rozwiązania mają być wyrazem docenienia wyjątkowej roli tych osób w procesie odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności. Projekt zakłada potwierdzenie statusu działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych stosownymi dokumentami: honorową odznaką oraz legitymacją działacza opozycji lub osoby represjonowanej. Przewiduje pierwszeństwo w przyznaniu tym osobom pomocy socjalnej oraz stwarza wyraźną podstawę do udzielenia pomocy w zakresie udogodnień komunikacyjnych, świadczeń mieszkaniowych, kulturalnych, zdrowotnych i oświatowych realizowanych przez samorząd terytorialny. Celem projektu ustawy jest także zagwarantowanie pomocy działaczom opozycji antykomunistycznej i osobom represjonowanym znajdującym się w szczególnie trudnej sytuacji materialnej. Jest bowiem niedopuszczalne, aby osoby zasłużone dla odzyskania przez Polskę niepodległości żyły w skrajnej biedzie. Zgodnie z sygnałami płynącymi od organizacji zrzeszających byłych opozycjonistów, problem biedy, a niekiedy wręcz wykluczenia społecznego narasta w tym środowisku. Projektowana ustawa stanowi próbę zaradzenia tej sytuacji. Warunkiem przyznania pomocy będzie uzyskanie przez osobę zainteresowaną statusu działacza opozycji lub osoby represjonowanej (stwierdzonego przez Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych) oraz spełnienie kryterium dochodowego. Pomoc będzie świadczona w dwóch formach: świadczenia specjalnego oraz pomocy pieniężnej. Świadczenie specjalne spełniać ma rolę świadczenia rentowego o charakterze stałym. Pomoc pieniężna natomiast przyznawana ma być jedynie incydentalnie, w szczególnie uzasadnionych wypadkach, w związku z zaistnieniem zdarzeń losowych. Podmiotem przyznającym świadczenie specjalne i pomoc pieniężną będzie Kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych.

Bez poprawek senatorowie przyjęli nowelizację ustawy o lasach. Ma ona ujednolicić zasady gospodarki finansowej w Państwowym Gospodarstwie Leśnym Lasy Państwowe zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości. Ustawa przewiduje, że Lasy Państwowe mają odprowadzać do Skarbu Państwa 2 proc. rocznych przychodów ze sprzedaży drewna. Wpłaty mają być dokonywane przez Dyrekcję Generalną Lasów Państwowych w formie rat kwartalnych począwszy od 2016 roku. Zgodnie z ustawą w 2014 i 2015 r. Lasy Państwowe wpłacą do budżetu państwa po 800 mln zł. Część środków tj. 1,3 mld zł, ma być przeznaczona na budowę, przebudowę i modernizację dróg lokalnych. W 2015 r. rząd, na wniosek ministra środowiska, będzie mógł zwolnić Lasy Państwowe z wpłaty lub zezwolić na jej zmniejszenie. Będzie to możliwe w uzasadnionych przypadkach, m.in. klęski żywiołowej oraz zmiany cen sprzedaży drewna, które mogłyby zagrozić realizacji planu gospodarczo-finansowego Lasów Państwowych.

Izba nie wprowadziła poprawek do ustawy o zmianie ustawy – Kodeks wyborczy, wywodzącej się z projektu przygotowanego przez sejmową Komisję Nadzwyczajną do spraw zmian w kodyfikacjach. Nowelizacja ma na celu usunięcie błędu ze wzoru na obliczanie limitu wydatków na kampanię podczas eurowyborów, albowiem błędnie uzależniono go od liczby posłów do Parlamentu Europejskiego wybieranych w poszczególnych okręgach wyborczych. Jednak w tych wyborach nie ma przypisanej stałej liczby mandatów do okręgów, dlatego wzór należało zmodyfikować. Przyjęto więc założenie, że limit wydatków będzie iloczynem liczby wyborców w kraju ujętych w rejestrach wyborców w okręgach wyborczych, w których komitet zarejestrował listy kandydatów, oraz kwoty przypadającej na każdego wyborcę (60 gr). Pociąga to za sobą konieczność publikacji przez Państwową Komisję Wyborczą liczby wyborców w poszczególnych okręgach wyborczych.

Także bez poprawek senatorowie przyjęli kolejną nowelizację ustawy o zmianie ustawy – Kodeks wyborczy, tym razem przygotowaną przez rząd. Jej celem jest dostosowanie prawa polskiego do postanowień dyrektyw Rady Unii Europejskiej – przez zniesienie obowiązku przedkładania przez obywateli Unii zaświadczenia wydanego przez właściwy organ państwa członkowskiego, że dana osoba nie jest pozbawiona prawa do kandydowania w wyborach do Parlamentu Europejskiego, i zastąpienie go jej oświadczeniem. Elementem tego oświadczenia jest zamieszczenie informacji o ostatnim adresie zamieszkania kandydata w państwie członkowskim.

Senatorowie wprowadzili dwie poprawki do ustawy o udziale zagranicznych funkcjonariuszy lub pracowników we wspólnych operacjach lub wspólnych działaniach ratowniczych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Był to rządowy projekt, wprowadzający do polskiego porządku prawnego przepisy unijne. Celem ustawy jest stworzenie ram prawnych do wspólnych działań Policji, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu lub Straży Pożarnej z zagranicznymi funkcjonariuszami i pracownikami. Mogą one przybrać formę operacji (podejmowanych w celu ochrony porządku i bezpieczeństwa publicznego oraz zapobiegania przestępczości) lub działań ratowniczych (podjętych w celu ochrony życia, zdrowia, mienia lub środowiska, a także likwidacji przyczyn powstania pożaru, wystąpienia klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia). Z wnioskiem o wspólną operację lub wspólne działanie ratownicze ma występować szef odpowiedniej służby, a w niektórych przypadkach minister spraw wewnętrznych. Jeżeli właściwy organ państwa wysyłającego zgodzi się na wspólne działanie, zostanie sporządzony wykaz ustaleń zawierający szczegółowe warunki uczestnictwa zagranicznych funkcjonariuszy i pracowników. Koordynacja i nadzór nad wspólną operacją lub wspólnym działaniem ratowniczym będą sprawowane przez właściwe polskie organy. Ustawa określa uprawnienia zagranicznych funkcjonariuszy i pracowników m.in. w zakresie umundurowania, posiadania i użycia broni palnej, użycia środków przymusu bezpośredniego. Najdalej idące uprawnienia będą mogły być wykonywane tylko pod dowództwem i w obecności polskiego funkcjonariusza.

Z jedną poprawką Senat uchwalił ustawę o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego, której projekt został przygotowany przez posłów. Ustawa ma na celu wykonanie obowiązku dostosowania systemu prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego – przez uporządkowanie zagadnień związanych z nadawaniem klauzuli wykonalności. Jej podstawowym celem jest przesądzenie, w jaki sposób sąd nadaje klauzulę wykonalności oraz jaką postać przybiera postanowienie w tym przedmiocie.

Senatorowie bez poprawek przyjęli ustawę o ratyfikacji Umowy wewnętrznej między przedstawicielami rządów państw członkowskich Unii Europejskiej, zebranymi w Radzie, w sprawie finansowania pomocy unijnej na podstawie wieloletnich ram finansowych na lata 2014-2020 zgodnie z umową o partnerstwie AKP-UE oraz w sprawie przydzielania pomocy finansowej dla krajów i terytoriów zamorskich, do których stosuje się część czwartą Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, sporządzonej w Luksemburgu i w Brukseli, odpowiednio dnia 24 i 26 czerwca 2013 r. Głównym celem ratyfikowanej umowy jest zapewnienie przez państwa członkowskie odpowiednich źródeł finansowania Europejskiego Funduszu Rozwoju (EFR), za którego pomocą Unia udziela pomocy rozwojowej państwom Afryki, Karaibów i Pacyfiku (AKP) oraz krajom i terytoriom zamorskim (KTZ).

Izba nie wprowadziła poprawek do nowelizacji ustawy o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego. Zmiany zaproponowane w nowelizacji mają na celu wdrożenie rozwiązań przejściowych na 2014 r. w odniesieniu do systemów wsparcia bezpośredniego i są związane z wejściem w życie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 671/2012 (zmieniającego rozporządzenie nr 73/2009 w zakresie stosowania płatności bezpośrednich dla rolników w odniesieniu do roku 2013). Ustawa tworzy możliwość stosowania przejściowego wsparcia krajowego za 2013 r. i zakłada, że wnioski o jego przyznanie będzie można składać od 15 marca do 15 maja br. (na jednym formularzu obejmującym również inne rodzaje płatności). Zgodnie z ustawą, wsparcie będzie przyznawane rolnikom z tych sektorów, które otrzymywały za 2012 r. krajowe płatności uzupełniające, czyli producentom zbóż, roślin oleistych, wysokobiałkowych i motylkowatych, a także roślin paszowych na trwałych użytkach zielonych, chmielu, skrobi ziemniaczanej i tytoniu.

Senat przyjął projekt ustawy o zmianie ustawy o rencie socjalnej i podjął uchwałę o skierowaniu tego projektu do Sejmu. Został on wniesiony przez senacką Komisję Ustawodawczą jako wykonanie obowiązku dostosowania systemu prawa do orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego. Zakłada on wyeliminowanie z ustawy o rencie socjalnej wymogu przebywania na terytorium Polski, od którego spełnienia uzależnione jest obecnie przyznanie i realizacja prawa do renty socjalnej dla obywateli polskich, i wprowadzenie zamiast niego wymogu posiadania miejsca zamieszkania w Polsce. Ponadto wymóg ciągłego przebywania w Polsce będzie też usunięty w stosunku do cudzoziemców, obywateli państw członkowskich UE, państw członkowskich EFTA oraz członków ich rodzin, jeżeli posiadają prawo pobytu lub prawo stałego pobytu na terytorium naszego kraju. TK stwierdził bowiem, że warunek przebywania na terytorium RP przez cały okres pobierania renty socjalnej jest całkowicie nieracjonalny, godzący w cel, ze względu na który prawo to zostało przyznane, i absolutnie oderwany od istoty prawa do renty socjalnej.

Senat przyjął projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy, opracowanego przez senacką Komisję Rodziny i Polityki Społecznej i podjął uchwałę o wniesieniu tego projektu do Sejmu.. Celem projektu jest uzupełnienie katalogu przesłanek niewypłacalności pracodawcy o postanowienie o wszczęciu wtórnego postępowania upadłościowego. Proponowana zmiana ma na celu zapewnienie ochrony na wypadek niewypłacalności pracodawcy dla pracowników polskiego przedsiębiorcy, którego upadłość ogłosił sąd zagraniczny, porównywalnej do ochrony dla pracowników przedsiębiorcy, którego upadłość układową ogłosił sąd upadłościowy w Polsce, a następnie dokonał zmiany opcji układowej na likwidacyjną. Projekt przewiduje, że po wszczęciu wtórnego postępowania upadłościowego możliwe będzie zaspokojenie roszczeń pracowniczych z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Do tej pory katalog przypadków określający, kiedy następuje niewypłacalność pracodawcy, a tylko w takim przypadku można wypłacić pracownikom zaległe pensje i odprawy z FGŚP, nie obejmował wszczęcia wtórnego postępowania upadłościowego. Ustawodawca nie przewidział bowiem, że coraz więcej zakładów w Polsce będzie miało zagraniczne powiązania i w przypadku ogłoszenia upadłości spółki przez sąd zagraniczny zaistnieje potrzeba wszczęcia wtórnego postępowania upadłościowego w celu likwidacji majątku w Polsce.

Senat podjął uchwałę w sprawie wniesienia do Sejmu poprawki do projektu ustawy o zmianie ustawy o ochronie roślin. Wobec wątpliwości, co do zgodności projektu ustawy o zmianie ustawy o ochronie roślin z prawem Unii Europejskiej, Senat, w drodze uchwały zaproponował autopoprawkę do tego projektu ustawy. Poprawka umożliwi wprowadzanie na terytorium RP roślin, które nie wymagają zaopatrzenia w dokumenty i których tożsamość jest możliwa do ustalenia, oraz które nie są podejrzane o porażenie, poza punktami wwozu roślin.