W dniu 24 grudnia 2015 r. nad ranem zakończyło się 6. posiedzenie Senatu. Burzliwa debata nad nowelizacją ustawy o Trybunale Konstytucyjnym trwała ponad dziewięć godzin. Senat uchwalił bez poprawek ustawę o zmianie ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, której projekt opracowali posłowie. Nowelizacja zakłada, że Trybunał Konstytucyjny ma rozstrzygać sprawy w pełnym składzie, czyli co najmniej 13 sędziów na 15. Orzeczenia Trybunału wydawane w pełnym składzie mają zapadać większością 2/3 głosów. Zgromadzenie Ogólne Sędziów TK ma podejmować uchwały również większością 2/3 głosów, w obecności co najmniej 13 sędziów Trybunału, w tym prezesa lub wiceprezesa. W ściśle określonych przypadkach nowelizacja dopuszcza orzekanie przez TK w mniejszym składzie. W składzie siedmiu sędziów będą rozpatrywane skargi konstytucyjne albo pytania prawne sądów oraz oceniana będzie zgodność ustaw z umowami międzynarodowymi, których ratyfikacja wymagała zgody ustawowej. W składzie trzech sędziów będą zapadały decyzje o nadawaniu biegu skargom konstytucyjnym oraz wnioskom o stwierdzenie konstytucyjności, z którymi wystąpił organ samorządu terytorialnego, związek zawodowy, organizacja pracodawców, kościół lub inny związek wyznaniowy. Skład trzyosobowy będzie podejmował też decyzje w sprawach wyłączenia sędziego. Nowelizacja przewiduje, że na wniosek uczestnika postępowania Trybunał będzie rozpoznawał sprawy na rozprawie, co powinno wzmocnić realizację zasady jawności postępowania. Terminy rozpraw będą wyznaczane według kolejności wpływu spraw do Trybunału. Rozprawy będą się odbywać nie wcześniej niż po upływie trzech miesięcy od dnia doręczenia uczestnikom postępowania zawiadomienia o ich terminie, a w przypadku spraw orzekanych w pełnym składzie – nie wcześniej niż po upływie sześciu miesięcy. Nowelizacja doprecyzowuje, że kandydatów na prezesa Trybunału może zgłosić co najmniej trzech sędziów Trybunału, a każda osoba może zgłosić tylko jednego kandydata. Nowelizacja usuwa z ustawy o TK regulacje dotyczące postępowania w sprawie stwierdzenia przeszkody w sprawowaniu urzędu przez prezydenta. W nowych przepisach uregulowano również zasady prowadzenia postępowań wszczętych przed wejściem w życie nowelizacji. Ustawa przewiduje, że Zgromadzenie Ogólne TK nie będzie już stwierdzać wygaśnięcia mandatu sędziego, lecz przygotowywać dla Sejmu wniosek o jego złożenie „w szczególnie rażących przypadkach”, a postępowanie dyscyplinarne wobec sędziego TK można będzie wszczynać także na wniosek prezydenta lub ministra sprawiedliwości. Ustawa wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.
Izba przyjęła bez poprawek ustawę o zmianie ustawy – Prawo wodne oraz ustawy o zmianie ustawy – Prawo wodne oraz niektórych innych ustaw. Był to poselski projekt. Nowelizacja wdraża przepisy dyrektyw unijnych. Wprowadza ona definicje m.in. matrycy, rozumianej jako element środowiska wodnego będący wodą, osadami, florą lub fauną, a także listy obserwacyjnej, czyli sporządzanego przez Komisję Europejską wykazu substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego. Zmiany dotyczą ponadto obowiązków administracji publicznej w zakresie monitorowania stanu wód oraz tzw. substancji priorytetowych. Ustawa przewiduje, że to samorządy będą fakultatywnie podejmowały decyzję, czy w planach zagospodarowania przestrzennego uwzględnią poziom zagrożenia powodziowego wynikający z mapy takiego zagrożenia, sporządzonej przez prezesa Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej. Nowelizacja umożliwia też jednostkom samorządu terytorialnego ponoszenie kosztów utrzymania wód. Ustawa ma wejść w życie z dniem 31 grudnia 2015 r.
Senatorowie uchwalili bez poprawek ustawę o zmianie ustawy – Prawo ochrony środowiska oraz ustawy o systemie zarządzania emisjami gazów cieplarnianych i innych substancji, której projekt opracowali posłowie. Nowelizacja wydłuża do 31 grudnia 2018 r. termin realizacji przedsięwzięć ujętych w krajowym programie oczyszczania ścieków komunalnych, by możliwe było odroczenie terminu uiszczenia opłaty za korzystanie ze środowiska oraz administracyjnej kary pieniężnej. Opłata za korzystanie ze środowiska jest ponoszona za wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza, przydzielone uprawnienia do emisji, wprowadzanie ścieków do wód lub ziemi, pobór wody oraz składowanie odpadów. Za korzystanie ze środowiska bez wymaganego pozwolenia należy uiścić podwyższoną opłatę, a w razie naruszenia warunków pozwolenia także administracyjną karę pieniężną. W przypadkach, gdy do końca 2018 r. zostaną wykonane przedsięwzięcia służące do realizacji zadań własnych gminy w zakresie kanalizacji i oczyszczania ścieków komunalnych, nowelizacja przewiduje, że marszałkowie województw będą wydawali decyzje o umorzeniu odroczonych opłat za odprowadzanie ścieków bez pozwolenia wodnoprawnego. Ustawa ma wejść w życie z dniem 30 grudnia 2015 r.
Senat nie wprowadził poprawek do ustawy o Instytucie Zachodnim im. Zygmunta Wojciechowskiego, wywodzącej się z projektu poselskiego. Zmierza ona do uregulowania statusu prawnego Instytutu Zachodniego – Instytutu Naukowo-Badawczego im. Zygmunta Wojciechowskiego obecnie funkcjonującego na podstawie ustawy o jednostkach badawczych i podlegającego Ministerstwu Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Instytut, wzorem podobnych jednostek, jakimi są Ośrodek Studiów Wschodnich im. Marka Karpia oraz Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, ma funkcjonować na zasadach określonych w odrębnej ustawie. Zgodnie z nią, placówka będzie się zajmować gromadzeniem, opracowywaniem oraz udostępnianiem organom władzy publicznej informacji o procesach politycznych, społecznych i gospodarczych w stosunkach polsko-niemieckich, a także przygotowywaniem analiz i ekspertyz oraz prowadzeniem badań naukowych. Instytut będzie finansowany dotacją podmiotową z budżetu państwa. Organy instytutu – dyrektora oraz radę – będzie powoływał i odwoływał Prezes Rady Ministrów. Rada będzie się składać z dziewięciu członków, po jednym przedstawicielu wskaże premier oraz ministrowie gospodarki i spraw zagranicznych. Dodatkowo w skład rady wejdzie sześć osób powołanych na okres kadencji. Ustawa ma wejść w życie z dniem 1 stycznia 2016 r.
Bez poprawek Izba uchwaliła ustawę o zmianie ustawy o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego, powstałą na bazie projektu poselskiego. Nowelizacja przedłuża czas obowiązywania regulacji dotyczących możliwości nieodpłatnego zbywania kopalń, zakładów górniczych lub ich oznaczonych części do Spółki Restrukturyzacji Kopalń do końca 2018 r. Majątkiem, który ma być przekazywany do SRK SA, są części zakładów górniczych, które nie prowadzą już wydobycia, lub takie, w których wydobycie zakończy się w najbliższym czasie ze względu na wyczerpanie zasobów. Nowelizacja zawiera też regulacje dotyczące restrukturyzacji zatrudnienia oraz sposobu realizacji uprawnień byłych pracowników kopalń postawionych w stan likwidacji przed 1 stycznia 2007 r. Zmiany mają objąć też zasady naliczania wysokości jednorazowych odpraw pieniężnych wobec osób, które skorzystają z tego instrumentu od dnia 1 stycznia 2016 r. Świadczenie będzie przysługiwało pracownikom z co najmniej 5-letnim stażem pracy w przedsiębiorstwie górniczym, z którymi rozwiązana została za porozumieniem stron umowa o pracę po 31 grudnia 2015 r., nie później jednak niż do 31 grudnia 2018 r. Ustawa ma wejść w życie z dniem 1 stycznia 2016 r.
Ustawa o zmianie ustawy o kierujących pojazdami została przyjęta bez poprawek. Był to projekt rządowy. Nowelizacja ma na celu wdrożenie dyrektywy unijnej w sprawie praw jazdy. Wprowadza zapisy korygujące wiek uzyskania prawa jazdy. Likwiduje możliwość uzyskania prawa jazdy kategorii A przez funkcjonariuszy Straży Pożarnej w wieku 18 lat. Funkcjonariusze Policji i Straży Granicznej będą mogli uzyskać prawo jazdy kategorii A po ukończeniu 18 lat. Prawo jazdy kategorii C będą mogli uzyskać funkcjonariusze Państwowej Straży Pożarnej, Policji, Straży Granicznej oraz Biura Ochrony Rządu po ukończeniu 19 lat. Natomiast otrzymanie prawa jazdy kategorii D przez funkcjonariuszy Policji, PSP, SG i BOR będzie wymagało 21 lat. Ponadto przepis określający zasady ustalania miejsca zamieszkania przy wydawaniu prawa jazdy został uzupełniony o szczegółowe zapisy dyrektywy. Ustawa ma wejść w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
Także bez poprawek senatorowie przyjęli ustawę o zmianie ustawy o działach administracji rządowej oraz niektórych innych ustaw, której projekt przygotowali posłowie. Celem nowelizacji jest dostosowanie przepisów do zmian wprowadzonych ustawą z 19 listopada 2015 r. o zmianie ustawy o działach administracji rządowej oraz niektórych innych ustaw. Ustawa ma umożliwić sprawne rozpoczęcie funkcjonowania Ministerstwa Cyfryzacji. Porządkuje ona kompetencje ministra właściwego do spraw informatyzacji, określając na nowo zakres działu informatyzacja. Z Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji do resortu cyfryzacji przeniesione zostaną sprawy związane z rejestrem PESEL, Rejestrem Dowodów Osobistych, Rejestrem Stanu Cywilnego, Centralną Ewidencją Wydanych i Unieważnionych Dokumentów Paszportowych oraz ewidencjami pojazdów, kierowców i posiadaczy kart parkingowych. Merytoryczny zwierzchni nadzór nad sprawami ewidencji ludności, dowodów osobistych, paszportów i rejestracji stanu cywilnego ma jednak pozostać w resorcie spraw wewnętrznych i administracji. W kompetencji MSWiA pozostaną też zadania związane z wydawaniem dokumentów tożsamości umożliwiających przekraczanie granic i pobyt na terytorium innych państw. Ponadto, z uwagi na wzrost zagrożeń dla systemów teleinformatycznych do działu informatyzacja mają być wpisane sprawy bezpieczeństwa cyberprzestrzeni i kształtowania polityki państwa w zakresie ochrony danych osobowych. Z działu łączność zostały wyłączone sprawy telekomunikacji, które włączono do działu informatyzacja, dlatego nowelizowane są te ustawy, które wskazują ministra właściwego do spraw łączności w sprawach z zakresu telekomunikacji, które obecnie należą do kompetencji ministra właściwego do spraw informatyzacji. Ustawa ma wejść w życie z dniem 1 stycznia 2016 r.
Z jedną poprawką Senat uchwalił ustawę o zmianie ustawy o efektywności energetycznej. Był to projekt poselski. W Polsce system wsparcia efektywności energetycznej został wprowadzony ustawą z kwietnia 2011 r. i miał obowiązywać do 31 grudnia br. W październiku Komisja Europejska wezwała Polskę do pełnego wdrożenia przepisów dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej. Miała ona być wdrożona do prawa krajowego już wcześniej, do 5 czerwca 2014 r. Zgodnie z tą dyrektywą, państwa członkowskie muszą od 1 stycznia 2014 do 31 grudnia 2020 r. osiągnąć określony poziom oszczędności energii. Mają to zrobić za pomocą systemów wspomagających osiągnięcie tej efektywności zarówno w gospodarstwach domowych, transporcie, jak i budynkach przemysłowych. Celem nowelizacji jest zapewnienie funkcjonowania systemu wsparcia inwestycji proefektywnościowych i zasobooszczędnych w roku 2016, w którym konieczne będzie przyjęcie nowego modelu funkcjonowania finansowania działań proefektywnościowych, dostosowanego do unijnych wymagań. Ustawa ma wejść w życie z dniem 1 stycznia 2016 r. Senatorowie zaproponowali poprawkę dotyczącą katalogu podmiotów, którym wydawane są tzw. białe certyfikaty. 31 grudnia 2015 r. kończą się uprawnienia prezesa Urzędu Regulacji Energetyki do wydawania świadectw efektywności energetycznej podmiotom, które wygrały przetargi na zasadach starej ustawy. Gdyby nie poprawka, po Nowym Roku prezes URE nie mógłby wydać tych certyfikatów tym, którzy je uzyskali.
Izba przyjęła z czterema poprawkami ustawę o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz ustawy – Prawo energetyczne, której projekt przygotowali posłowie. Nowelizacja przesuwa z 1 stycznia na 1 lipca 2016 r. termin wejścia w życie tych przepisów ustawy o OZE, które dotyczą uruchomienia systemu aukcyjnego do zakupu energii elektrycznej z instalacji OZE oraz mechanizmów wspierających wytwarzanie energii elektrycznej w mikroinstalacjach do 10 kW. Zmiany umożliwią przeprowadzenie dodatkowej oceny skutków regulacji i wprowadzenie mechanizmów umożliwiających uniknięcie upadłości obecnie funkcjonujących biogazowni rolniczych. Nowelizacja pozwoli też na przygotowanie niezbędnych przepisów w zakresie zasad lokalizacji i budowy elektrowni wiatrowych na lądzie. Nowe regulacje mają również umożliwić dokończenie procesów inwestycyjnych, które z przyczyn niezależnych od inwestorów nie mogły zostać zakończone do końca bieżącego roku. Dodatkowe sześć miesięcy pozwoli oddać te inwestycje do użytkowania i umożliwi wytwórcom energii elektrycznej skorzystanie z prawa do otrzymywania świadectw pochodzenia (tzw. zielonych certyfikatów) wydawanych przez prezesa Urzędu Regulacji Energetyki dla instalacji OZE. Przepisy wykonawcze do ustawy o OZE wyda minister właściwy do spraw energii, a nie gospodarki. Poprawki senackie zakładają m.in. utrzymanie daty wejścia w życie przepisów umożliwiających prosumentom korzystanie z półrocznego okresu rozliczeniowego, a także przesądzają, że nowe zasady uzyskiwania świadectw pochodzenia energii z OZE będą obowiązywać od 1 stycznia 2016 roku.
Bez poprawek została uchwalona ustawa o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej. Był to projekt rządowy. Ustawa ma na celu uproszczenie procedur związanych z uznawaniem kwalifikacji zawodowych w państwach Unii Europejskiej. Zmierza ona do stworzenia podstaw prawnych do wprowadzenia Europejskiej Legitymacji Zawodowej, przekształcenia ośrodka informacji ds. uznawania kwalifikacji w ośrodek wsparcia dla obywateli, umożliwienia wprowadzenia wspólnych ram kształcenia i wspólnych testów kształcenia, uznawania w Polsce zagranicznych praktyk zawodowych oraz określenia zasad sprawdzania znajomości języka migrujących pracowników. Ustawa ma wejść w życie z dniem 18 stycznia 2016 r.
Także bez poprawek uchwalono ustawę o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji, wywodzącą się z projektu poselskiego.Porządkuje ona system kwalifikacji zawodowych w Polsce przez utworzenie dwóch instrumentów go integrujących: Zintegrowanego Rejestru Kwalifikacji (ZRK) oraz Polskiej Ramy Kwalifikacji (PRK). ZRK będzie prowadzić Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości. Kwalifikacje będą wpisywane do rejestru na wniosek ministrów odpowiadających za określone gałęzie gospodarki oraz zainteresowanego podmiotu publicznego lub prywatnego. Ustawa wprowadza definicję kwalifikacji. Będzie to zestaw efektów uczenia się (wiedzy, umiejętności, kompetencji społecznych) zgodnych z ustalonymi wymaganiami, których osiągnięcie zostało sprawdzone oraz formalnie potwierdzone (przez wydanie dyplomu, świadectwa, certyfikatu). W ustawie rozróżniono następujące kwalifikacje włączone do ZSK: pełne – nadawane wyłącznie w ramach systemów oświaty i szkolnictwa wyższego (np. świadectwo maturalne) i cząstkowe nadawane m.in. przez firmy szkoleniowe (np. prawo jazdy). Do klasyfikowania kwalifikacji włączonych do ZSK ma służyć Polska Rama Kwalifikacji. Obejmuje ona osiem poziomów (określonych przez ogólne charakterystyki efektów uczenia się), co umożliwi porównywanie kwalifikacji z różnych dziedzin w kraju i w wymiarze międzynarodowym. Poziomy kwalifikacji będą umieszczane na świadectwach, dyplomach i certyfikatach.
Senatorowie nie wprowadzili poprawek do ustawy zmieniającej ustawę o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, powstałej na bazie projektu poselskiego. Nowelizacja przewiduje, że 70-procentowy podatek od wysokich odpraw i odszkodowań nie będzie dotyczył wszystkich pracowników, tylko zarządzających spółkami skarbu państwa. Uściśla ona, że tym podatkiem obłożone będą odprawy z tytułu umów o pracę, których przedmiotem są czynności związane z zarządzaniem, oraz umowy o świadczenie usług zarządzania. Ustawa ma wejść w życie 1 stycznia 2016 r.
Senat przyjęli bez poprawek ustawę o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników oraz niektórych innych ustaw. Był to poselski projekt. Nowelizacja zakłada, że szefowie agencji rolnych, m.in. Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS), Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR), Agencji Rynku Rolnego (ARR), Agencji Nieruchomości Rolnych (ANR), Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych (IJHARS), Inspekcji Weterynaryjnej (IW,) będą powoływani przez premiera na wniosek ministra rolnictwa, a nie jak dotychczas w drodze konkursu. Wiceprezesów wyznaczać ma natomiast szef resortu rolnictwa. Nowe przepisy przewidują także ujednolicenie zasad zatrudniania we wszystkich agencjach i inspekcjach rolnych.
