W dniu 18 grudnia 2015 r. zakończyło się 5. posiedzenie Senatu. Izba wybrała senatorów Rafała Ambrozika i Stanisława Gogacza do składu Krajowej Rady Sądownictwa na okres czterech lat. Posiedzenie rozpoczęło się w czwartek od uczczenia minutą ciszy stoczniowców rozstrzelanych w grudniu 1970 r. „Dziś mija czterdziesta piąta rocznica wydarzeń Grudnia 1970 r. Tamtego dnia w Gdyni wojsko otworzyło ogień do robotników idących do pracy. Było to najtragiczniejsze wydarzenie w czasie pacyfikacji robotniczych protestów na Wybrzeżu dokonanej przez władze komunistyczne” – powiedział marszałek Stanisław Karczewski.
W piątek Izba przeprowadziła drugie czytanie i przyjęła uchwałę w sprawie 45. rocznicy tragicznych wydarzeń grudniowych na Wybrzeżu, której projekt wniosła grupa senatorów. W uchwale Senat oddaje cześć i hołd wszystkim tym, którzy walczyli wtedy z totalitarnym reżimem o wolność, godność i podstawowe prawa człowieka, oraz którzy w tej walce złożyli ofiarę krwi, cierpienia i życia. Senatorowi przypomnieli te wydarzenia, kiedy w proteście przeciwko podwyżkom cen wprowadzonym przez władze PRL, przez Wybrzeże przetoczyła się fala strajków i demonstracji. „Po raz kolejny Polacy – robotnicy, stoczniowcy, portowcy, mieszkańcy Wybrzeża – wyszli na ulicę, aby upominać się o godność człowieka pracy, władza zaś wyprowadziła przeciwko protestującym czołgi, zezwoliła milicji i wojsku na użycie broni. Według oficjalnych danych, w grudniu 1970 roku na ulicach Gdańska, Gdyni, Szczecina i Elbląga zamordowano przeszło 40 osób, a ponad 1160 zostało rannych. Szczególnie krwawym dniem był 17 grudnia, kiedy to w Gdyni zastrzelono co najmniej 18 osób” – czytamy w uchwale. Izba zwraca uwagę, że mimo iż upłynęło już 45 lat od tej tragedii, nie postawiono przed sądem sprawców bratobójczych strzałów oddanych do niewinnych ludzi i udało się im uniknąć odpowiedzialności. „Dlatego dzień 17 grudnia winien być Dniem Pamięci o Ofiarach Grudnia – dniem hołdu dla zamordowanych i wspomnieniem o poległych, a ofiara życia i krwi robotników Wybrzeża winna znaleźć godne i trwałe miejsce w historii walk o niepodległą i sprawiedliwą Polskę” – napisali senatorowie. „Nie wolno nam dopuścić do tego, aby była to ofiara daremna. Naszym obowiązkiem jest o niej pamiętać i przekazać tę pamięć następnym pokoleniom” – głosi uchwała.
Senat przeprowadził drugie czytanie i przyjął uchwałę w sprawie ustanowienia roku 2016 Rokiem Henryka Sienkiewicza, której projekt został wniesiony przez grupę senatorów. W setną rocznicę śmierci tego wielkiego Polaka Senat pragnie oddać mu hołd i przyczynić się do popularyzacji jego twórczości oraz idei zawartych w jego książkach – przede wszystkim patriotyzmu i przywiązania do tradycyjnych wartości. W uchwale senatorowie napisali m.in.: „Dnia 15 listopada 1916 r. zmarł Henryk Sienkiewicz, którego dzieła są istotną częścią dziedzictwa kulturowego narodu. W czasach zniewolenia pisał dla pokrzepienia serc, a Jego książki zbłądziły pod strzechy. Kolejne odcinki powieści Sienkiewicza publikowane w czasopismach gromadziły na wspólnej lekturze przedstawicieli wszystkich stanów. Wpływ języka Sienkiewicza na współczesną polszczyznę trudny jest do przecenienia, a Jego książki od chwili publikacji na zawsze weszły do podstawowego kanonu literatury polskiej. Poprzez swoją twórczość, publicystykę i działalność społeczną Henryk Sienkiewicz budził świadomość narodową, uczył dumy z polskości, umiłowania ojczyzny i zdolności do poświęceń. Był i jest ambasadorem polskości, m.in. za sprawą niosącej uniwersalne wartości powieści „Quo vadis”, która dziś, w chwili zderzenia cywilizacji, zyskuje dodatkowe, współczesne znaczenie”. Senat zwraca się do organów państwa i instytucji społeczeństwa obywatelskiego, by w swojej działalności w roku 2016 uwzględniły potrzebę popularyzacji twórczości Henryka Sienkiewicza.
Senatorowie przeprowadzili drugie czytanie i podjęli uchwałę w 10. rocznicę złożenia przysięgi przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Lecha Kaczyńskiego, której projekt wniosła grupa senatorów. Uchwała przypomina, że 23 grudnia 2015 r. mija dziesięć lat od złożenia przed Zgromadzeniem Narodowym przysięgi przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Lecha Kaczyńskiego. „Posłowie i senatorowie zebrani na uroczystym Zgromadzeniu, składając hołd pamięci Prezydenta Lecha Kaczyńskiego, wyrażają przekonanie, że Prezydent działając w Wolnych Związkach Zawodowych, Solidarności, pełniąc wysokie funkcje państwowe, społeczne i samorządowe, zabiegając skutecznie jako Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej o budowę podmiotowej pozycji Polski i naszego regionu w polityce międzynarodowej, oddając sprawiedliwość ludziom walczącym o wolność naszej Ojczyzny, czynnie uczestnicząc w rozwiązywaniu licznych konfliktów społecznych, przypominając idee Solidarności, której zawsze był wierny, dobrze przysłużył się Polsce” – czytamy w uchwale.
Senat przyjął bez poprawek ustawę o zmianie ustawy budżetowej na rok 2015, której projekt przygotował rząd. Nowelizacja budżetu przewiduje m.in. zwiększenie tegorocznego deficytu o 3,9 mld zł do poziomu 49 mld 980 mln zł. Konieczność nowelizacji budżetu wynika z tego, że dochody budżetu państwa w roku 2015 będą niższe od zaplanowanych w ustawie budżetowej na ten rok o 10,5 mld zł, tj. o 3,5 proc. Tym samym zakładane dotychczas w budżecie dochody w wysokości 297,2 mld zł zostaną zmniejszone do kwoty 286,7 mld zł. Jako główny powód obniżenia prognozy dochodów wskazano niższe o 13,3 mld zł dochody z VAT oraz podatku akcyzowego o 0,6 mld zł – przy jednoczesnym wzroście prognozy dochodów z tytułu podatku CIT o 1,1 mld zł, z podatku PIT o 0,6 mld zł i dochodów niepodatkowych o 1,7 mld zł. Wydatki budżetu państwa obniżono o 6,6 mld zł w porównaniu do wydatków zaplanowanych w ustawie budżetowej na 2015 r., tj. do kwoty 336,7 mld zł.
Bez poprawek Izba uchwaliła ustawę zmieniającą ustawę o zmianie niektórych ustaw w związku z realizacją ustawy budżetowej z przedłożenia rządowego. Nowelizacja jest ściśle związana z nowelizacją tegorocznej ustawy budżetowej i zmierza do ograniczenia wydatków w częściach: Obrona narodowa, Gospodarka, Łączność oraz Budżety wojewodów. Zmiany wynikają z przekazanych przez dysponentów poszczególnych części budżetowych informacji o niewydatkowanych środkach i decyzjach o blokowanych wydatkach. Projekt zawiesza stosowanie w 2015 r. przepisu przewidującego przeznaczanie na potrzeby obronne armii kwoty nie niższej niż 1,95 proc. PKB brutto z roku poprzedniego. Wynika to z odnotowanych mniejszych o 209,5 mln zł wydatków na obronność w 2015 r. Na ten cel w mijającym roku zostanie przeznaczonych ok. 32,82 mld zł. Minister finansów będzie mógł utworzyć z wydatków zablokowanych przez dysponentów poszczególnych części budżetowych rezerwę celową. Będzie ona mogła być przeznaczona na realizację zadań Agencji Rezerw Materiałowych, związanych z rezerwami strategicznymi. Przewiduje się szczególny tryb utworzenia i rozdysponowania tej rezerwy.
Bez poprawek została przyjęta ustawa o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2016. Był to projekt rządowy. Ustawa zmierza do dostosowania regulacji prawnych zawartych w wybranych ustawach do kwoty wydatków ujętych w projekcie ustawy budżetowej na 2016 rok. Przewiduje ona zamrożenie kwoty bazowej wynagrodzeń dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe. Zakłada się także zamrożenie funduszu świadczeń socjalnych na poziomie obowiązującym w 2015 r. oraz utrzymanie na poziomie z 2013 r. podstawy naliczenia wysokości odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych dla pracowników uczelni publicznych. Odpis na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych dla nauczycieli dokonywany będzie na podstawie kwoty bazowej z 2012 r., a podstawą odpisu na fundusz socjalny dla emerytów i rencistów – byłych żołnierzy oraz funkcjonariuszy innych służb mundurowych – będą środki zaplanowane na 2011 r. na emerytury i renty. Ustawa przewiduje, że rząd nie przeznaczy 1,5 proc. z akcyzy na promocję biopaliw, co pozwoli zaoszczędzić 440 mln zł.
Senatorowie bez poprawek przyjęli ustawę o zmianie ustawy o finansach publicznych. Był to projekt poselski. Ustawa ma na celu modyfikację formuły stabilizującej reguły wydatkowej, umożliwienie zwiększenia limitu wydatkowego w przypadku przewidywanej realizacji w roku budżetowym istotnych działań jednorazowych i tymczasowych oraz wprowadzenie zmian porządkujących (doprecyzowujących). Dotychczasowy mechanizm SRW zakładał uwzględnienie średniego wzrostu PKB w okresie 8 lat oraz prognozowanej jednorocznej inflacji CPI (Consumer Price Index – obliczane przez GUS zmiany cen towarów i usług konsumpcyjnych z tzw. koszyka inflacyjnego). W nowelizacji wskaźnik CPI został zastąpiony sztywnym celem inflacyjnym NBP w wysokości 2,5 proc.
Izba uchwaliła bez poprawek ustawę o zmianie ustawy o administracji podatkowej. Był to poselski projekt. Ustawa zmierza do przesunięcia terminu wejścia w życie części przepisów ustawy z 10 lipca 2015 r. o administracji podatkowej – mają one wejść w życie z dniem 1 lipca 2016 r., a nie jak to pierwotnie przyjęto – z dniem 1 stycznia 2016 r. Nowelizacja jest podyktowana koniecznością lepszego przygotowania administracji skarbowej do nowych zadań przewidzianych dla niej w ustawie, której celem jest usprawnienie i poprawa jej funkcjonowania oraz stworzenie podatnikom jak najlepszych warunków do wypełniania obowiązków podatkowych. Tak szeroki zakres zmian wymaga kompleksowych działań organizacyjnych, bowiem ustawa o administracji podatkowej przewiduje m.in. wprowadzenie funkcji asystenta podatkowego, utworzenie Bazy Wiedzy Administracji Podatkowej, w której będą zamieszczane interpretacje przepisów prawa podatkowego, orzecznictwo sądów oraz broszury informacyjne, powstanie centrów obsługi podatnika, stworzenie Centralnego Rejestru Danych Podatkowych, który ma umożliwić wymianę informacji bezpośrednio między urzędami i obsługę podatników niezależnie od ich miejsca zamieszkania.
Bez poprawek senatorowie uchwalili ustawę o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw, której projekt opracowali posłowie. Jej głównym celem jest przesunięcie terminu uruchomienia zmodernizowanego Systemu Informatycznego Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców, budowanego w ramach projektu CEPiK 2.0. Ustawa, która stworzyła dla niego ramy prawne, miała wejść w życie 4 stycznia 2016 r., jednakże niezbędne jest wskazanie nowego terminu, tj. 1 stycznia 2017 r. Jest to związane z niedostatecznym dostosowaniem użytkowników do jego wdrożenia. W uzasadnieniu do ustawy czytamy, że uzależnione jest ono nie tylko od stanu prac nad zmianami systemu centralnego, ale również od stopnia dostosowania zewnętrznych systemów teleinformatycznych podmiotów zasilających centralną ewidencję pojazdów i centralną ewidencję kierowców. W sposób szczególny dotyczy to systemów eksploatowanych w starostwach, kluczowych dla procesu obsługi obywateli w zakresie rejestracji pojazdów i wydawania uprawnień do kierowania pojazdami. Złożoność tego procesu jest bardzo duża ze względu na liczbę i zróżnicowanie końcowych odbiorców usług – 380 powiatów, ponad 4 tysiące stacji kontroli pojazdów, ponad 7 tysięcy ośrodków szkolenia kierowców. Zmiana terminu spowoduje późniejsze wprowadzenie nowych przepisów regulujących m.in. przekazywanie do centralnej ewidencji kierowców danych dotyczących kierowców naruszających przepisy ruchu drogowego i przydzielonych im punktów karnych, długość okresu próbnego dla osób, które po raz pierwszy uzyskały prawo jazdy kategorii B, rozszerzenie zakresu danych dotyczących badań technicznych pojazdów i zdarzeń ubezpieczeniowych.
Izba przyjęła bez poprawek ustawę o zmianie ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego, wywodzącą się z projektu poselskiego. Zmierza ona do przesunięcia terminu wejścia w życie ustawy z 5 sierpnia 2015 r. o kształtowaniu ustroju rolnego. Ustawa ta ma wejść w życie z dniem 1 maja 2016 r., a nie jak to pierwotnie przyjęto – z dniem 1 stycznia 2016 r. Wiąże się to z przygotowaniem Agencji Nieruchomości Rolnych do realizacji wielu nowo nałożonych na nią zadań i obowiązków oraz z koniecznością doprecyzowania i uzupełnienia przepisów w celu umożliwienia ANR racjonalnego i skutecznego wywiązywania się z nich. Ustawa o kształtowaniu ustroju rolnego wprowadza bowiem szereg nowych regulacji w obrocie nieruchomościami rolnymi. Są to m.in. ograniczenie podziału gospodarstw, wprowadzenie tzw. sąsiedzkiego prawa pierwokupu dla rolników indywidualnych sąsiadujących ze sprzedawaną nieruchomością rolną, rozszerzenie stosowania prawa pierwokupu przez ANR na nieruchomości o powierzchni od 1 ha, a nie jak dotychczas od 5 ha. 1 maja 2016 r. upływa obowiązujący od 2004 r. okres ochronny na zakup polskiej ziemi przez cudzoziemców; obcokrajowcy będą więc mogli kupować w Polsce ziemię rolną bez specjalnego pozwolenia Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji.
Senat uchwalił bez poprawek ustawę o zmianie ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw. Był to projekt poselski. Nowelizacja zakłada możliwość przedłużenia umów z Narodowym Funduszem Zdrowia na okres nie dłuższy niż do 30 czerwca 2017 r. Przesunięcie kontraktowania ma pozwolić na stworzenie planów zakupu świadczeń m.in. na podstawie map potrzeb zdrowotnych, które obecnie są przygotowywane. Jednym z głównych celów wprowadzenia tych map jest określenie najważniejszych celów polityki zdrowotnej w oparciu o stan zdrowia społeczeństwa oraz dostarczenie szpitalom informacji, w jakie obszary warto zainwestować środki.
Bez poprawek senatorowie przyjęli ustawę o zmianie ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego. Byl to projekt poselski. Celem nowych przepisów jest wydłużenie ochrony lokatorów budynków przeznaczonych do rozbiórki lub remontu. Osoby mieszkające w takich budynkach, które muszą opuścić, otrzymają od gminy lokale zastępcze. Gmina pokryje też koszty przeprowadzki. Takie obowiązki gminy będą miały do 31 grudnia 2017 r., a nie tylko do końca tego roku, jak przewidują obecnie obowiązujące przepisy.
Bez poprawek została uchwalona ustawa zmieniająca nowelizację ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko oraz niektórych innych ustaw. Był to projekt poselski. Ustawa przewiduje, że jeszcze przez rok nadleśnictwa nie będą musiały zwracać się do regionalnych dyrektorów ochrony środowiska o wydawanie indywidualnych zezwoleń na prowadzenie działań związanych z gospodarką leśną. Nowela wydłuża vacatio legis (do 1 stycznia 2017 r.) niektórych przepisów Prawa ochrony środowiska, które miały wejść w życie 24 grudnia br.
