Andrzej Pająk

Z dwiema poprawkami Izba przyjęła ustawę o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz niektórych innych ustaw, wywodzącą się z projektu rządowego. Nowelizacja wprowadza nowe świadczenie – rodzicielskie dla rodzin wychowujących dzieci, które ma przysługiwać osobom, które urodziły lub adoptowały dziecko, a które nie są uprawnione do zasiłku macierzyńskiego lub uposażenia macierzyńskiego (bezrobotnym, studiującym oraz zatrudnionym na podstawie umów cywilnoprawnych takich jak umowa zlecenie, rolnikom). Zgodnie z ustawą, świadczenie to ma być wypłacane przez 12 miesięcy w wysokości 1000 zł, niezależnie od dochodu w rodzinie. W przypadku większej liczby dzieci świadczenie będzie przysługiwać odpowiednio przez: 65 tygodni – przy urodzeniu bliźniąt lub przyjęciu na wychowanie dwojga dzieci; 67 tygodni – trojaczków; 69 tygodni – czworaczków; 71 tygodni – pięcioraczków i większej liczby dzieci. W przypadku przyjęcia dziecka na wychowanie świadczenie będzie przysługiwało opiekunowi nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 7. roku życia, a gdy dziecko ma odroczony obowiązek szkolny – nie dłużej niż do ukończenia przez nie 10. roku życia. Poprawka Senatu umożliwia finansowanie świadczeń rodzicielskich dla rolników przez zwiększenie wysokość odpisu na fundusz prewencji i rehabilitacji KRUS z 5 do 6,5 proc.

Senat wprowadził 12 doprecyzowujących poprawek do ustawy o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw. Nowela, której projekt przygotował rząd, zmierza do rozszerzenia zakresu danych wprowadzanych do Centralnej Ewidencji Pojazdów (CEP) i Centralnej Ewidencji Kierowców (CEK) oraz zmienia zasady gromadzenia tam danych.

Izba wprowadziła 3 poprawki do ustawy o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym. Poselska nowela zmierza do rozszerzenia katalogu podmiotów, które mogą prowadzić stacje kontroli pojazdów. Daje ona możliwość podmiotom niebędącym przedsiębiorcami prowadzenia stacji kontroli pojazdów. Obecnie prowadzą one stacje kontroli pojazdów na podstawie konstytucyjnej zasady praw nabytych, jednak będzie to możliwe tylko do 31 grudnia 2015 r. Chodzi m.in. o szkoły kształcące w zakresie naprawy i eksploatacji pojazdów, a także jednostki organizacyjne służb podległych lub nadzorowanych przez ministrów: spraw wewnętrznych, obrony narodowej, zdrowia, nauki i szkolnictwa wyższego oraz infrastruktury i rozwoju. Zmiana obejmie też jednostki ochrony przeciwpożarowej i pogotowia ratunkowego oraz wojewódzkie ośrodki ruchu drogowego. Senatorowie zaproponowali dodanie do tej listy szkół kształcących „w zawodach związanych z naprawą i eksploatacja pojazdów” oraz jednostek Państwowego Ratownictwa Medycznego.

Senatorowie 19 doprecyzowujących poprawek wprowadzili do ustawy o kontroli niektórych inwestycji. Celem ustawy, wywodzącej się z projektu poselskiego, jest wprowadzenie mechanizmu kontroli inwestycji w odniesieniu do transakcji nabycia akcji albo udziałów oraz praw majątkowych w spółkach prawa handlowego oraz przedsiębiorstwach lub ich części. Nowe regulacje są odpowiedzią na potrzebę wzmocnienia ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego przez wprowadzenie obowiązków informacyjnych i instrumentów kontrolnych w odniesieniu do podmiotów działających w strategicznych sektorach gospodarki. Rozwiązania te obejmą spółki, których listę określi rząd w rozporządzeniu. O włączeniu do wykazu ma rozstrzygać m.in. udział podmiotu w rynku oraz skala prowadzonej działalności. Ochroną będą mogły być objęte przedsiębiorstwa prowadzące działalność w strategicznych obszarach gospodarki.

Izba wprowadziła 12 poprawek do ustawy o zmianie ustawy o listach zastawnych i bankach hipotecznych oraz niektórych innych ustaw. Celem nowelizacji, wywodzącej się z przedłożenia rządowego, jest stworzenie warunków rozwoju rynku listów zastawnych, będących długoterminowymi dłużnymi papierami wartościowymi, o wysokim poziomie bezpieczeństwa i niskim ryzyku inwestycyjnym. W ocenie Rządu uchwalone rozwiązania powinny przyczynić się „do zmiany modelu finansowania kredytów hipotecznych poprzez rozwój długookresowych instrumentów dłużnych (w tym instrumentów o stałej stopie procentowej), umożliwiając bankom ograniczenie strukturalnego niedopasowania terminów finansowania, jak również wypełnienia norm regulacyjnych. Ustawa usuwa bariery wykorzystywania na szerszą skalę instytucji listu zastawnego. Senackie poprawki wprowadzają nowe zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych i osób prawnych – wolne od tych podatków będą odsetki lub dyskonto od obligacji emitowanych przez Bank Gospodarstwa Krajowego i oferowanych na rynkach zagranicznych, a także dochody od odpłatnego zbycia tych obligacji. Inne poprawki zakładają, że warunki emisji listów zastawnych zawierają w szczególności informację o sposobie i terminach wypłaty odsetek oraz o terminach i warunkach wykupu listu zastawnego, stosowanych w przypadku ogłoszenia upadłości banku hipotecznego, a także, że w ciągu 6 miesięcy od wejścia w życie ustawy bank hipoteczny ogłosi w Monitorze Sądowym i Gospodarczym informację o sposobie i terminach wypłaty odsetek oraz terminach i warunkach wykupu listów zastawnych w sytuacji ogłoszenia upadłości.

Senatorowie bez poprawek przyjęli ustawę o zmianie ustawy o finansach publicznych. Nowelizacja, którą zaproponowali posłowie, dotyczy włączenia Bankowego Funduszu Gwarancyjnego (BFG) do mechanizmu ustalania nieprzekraczalnego limitu wydatków określonych jednostek finansów publicznych (tzw. stabilizującej reguły wydatkowej). Nowelizacja ta jest związana z włączeniem przez Eurostat BFG do sektora instytucji rządowych i samorządowych. W efekcie wynik finansowy BFG ma wpływ na stan finansów jednostek rządowych i samorządowych.

Senat wprowadził 5 poprawek do ustawy o przygotowaniu i realizacji strategicznych inwestycji w zakresie sieci przesyłowych. Celem tej poselskiej specustawy przesyłowej jest zapewnienie ciągłych i bezpiecznych dostaw energii elektrycznej w ramach Unii Europejskiej. Efektem tej ustawy ma być przyspieszenie budowy sieci energetycznych o strategicznym znaczeniu. Ustawa przewiduje m.in. możliwość wywłaszczenia nieruchomości pod planowane sieci energetyczne za odszkodowaniem. Jego wysokość będzie negocjowana między inwestorem i właścicielem nieruchomości w oparciu o wycenę rzeczoznawcy. Jeśli nie dojdą oni do porozumienia, cenę ustali wojewoda. W przypadku gdy właściciel się na to nie zgodzi, może dochodzić swych praw przed sądem, ale wywłaszczenia to nie powstrzyma i prace będą kontynuowane. Wywłaszczenia dotyczą tylko kilku przypadków na przebiegu linii wysokiego napięcia 400 kV; chodzi o nieruchomości, na których mają się znaleźć stacje elektroenergetyczne. Część tych ważnych, ze względu na bezpieczeństwo energetyczne kraju, inwestycji współfinasowana jest z pieniędzy UE. Jedna z poprawek Senatu wprowadza zakaz rozpoczęcia robót budowlanych do czasu, gdy decyzja o strategicznej inwestycji stanie się ostateczna. Kolejna poprawka wprowadza mechanizm wypłacania zaliczki za utraconą nieruchomość.

Bez poprawek Izba uchwaliła ustawę – Prawo konsularne, która powstała na bazie projektu rządowego i która zastępuje ustawę z 1984 r. o funkcjach konsulów Rzeczypospolitej Polskiej. Przyjęcie nowych regulacji wynika z konieczności dostosowania przepisów prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego, zobowiązań międzynarodowych Polski, a także do zmian organizacyjnych służby zagranicznej. Ustawa wprowadza pojęcie pomocy konsularnej, zgodnie z którym jest to pomoc udzielana obywatelowi polskiemu w razie poważnego wypadku lub ciężkiej choroby, aresztowania lub zatrzymania, aktu przemocy czy w sytuacji konieczności nagłego powrotu do Polski, gdy nie ma on na to środków finansowych. Ponadto w ustawie określono zadania konsula w przypadku wystąpienia w jego okręgu zdarzeń mogących powodować zagrożenie dla zdrowia i życia lub bezpieczeństwa obywateli polskich. Są to mianowicie zadania wspierające bezpieczne i sprawne opuszczenie przez nich zagrożonego obszaru. Polski konsul ma też udzielać pomocy obywatelom innych państw członkowskich Unii Europejskiej, które nie mają przedstawicielstwa dyplomatycznego lub urzędu konsularnego w danym kraju. Nowe przepisy regulują zasady powoływania konsulów, funkcji i czynności konsularnych, tryb postępowania przed konsulem, odnoszą się też do opłat konsularnych i działalności konsulów honorowych.

Senat podjął uchwałę o ratyfikacji Drugiego Protokołu między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Gabinetem Ministrów Ukrainy zmieniającego Umowę między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Gabinetem Ministrów Ukrainy o zasadach małego ruchu granicznego, podpisaną w Kijowie 28 marca 2008 r., podpisanego w Warszawie 17 grudnia 2014 r. Był to rządowy projekt. Protokół wprowadza nowe rozwiązania do Umowy między Rządem RP a Gabinetem Ministrów Ukrainy o zasadach małego ruchu granicznego w celu dostosowania jej do prawa unijnego w ten sposób, że wydłuża dopuszczalny jednorazowy pobyt mieszkańca strefy przygranicznej państwa jednej strony do wjazdu i pobytu na terytorium strefy przygranicznej drugiej strony do 90 dni, znosi opłatę konsularną dotychczas pobieraną od wnioskodawców ubiegających się o wydawanie drugiego i kolejnego zezwolenia oraz znosi obowiązek posiadania ubezpieczenia zdrowotnego. Techniczne czynności związane z przyjmowaniem wniosków i ich rozpatrywaniem przejmą usługodawcy zewnętrzni, co odciąży konsulaty, skróci czas oczekiwania na decyzje i zwiększy dostępność procedur małego ruchu granicznego. Dodatkowo do wykazu miejscowości znajdujących się w strefie przygranicznej dołączono Hevyn, Orani i Rusniv w obwodzie wołyńskim oraz Tysovets w obwodzie lwowskim.

W drugiej turze głosowań – w piątek Senat wprowadził 56 poprawek, w większości legislacyjnych, do ustawy o zmianie ustaw regulujących warunki dostępu do wykonywania niektórych zawodów, której projekt opracował rząd. Ta trzecia transza ustawy deregulacyjnej przewiduje otwarcie 100 zawodów przez ograniczenie lub likwidację obecnych wymogów np. certyfikatów czy licencji. Obejmuje ona profesje związane m.in. z ochroną przeciwpożarową (np. inżynier pożarnictwa), rynkiem kapitałowym i towarowym oraz rzeczoznawstwem w zakresie jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych. Dotyczy zawodów rzecznika patentowego, tłumacza przysięgłego, muzealnika, profesji z dziedziny konserwacji zabytków, a także zawodów geologicznych i górniczych. Wśród przyjętych ułatwień są takie zmiany jak ograniczenie praktyk zawodowych, umożliwienie samokształcenia, obniżenie opłat za egzaminy zawodowe, zniesienie niektórych biurokratycznych obowiązków oraz uelastycznienie warunków zatrudnienia. Po wejściu w życie tej ustawy liczba zawodów objętych deregulacją wyniesie w sumie 247. W dotychczasowych dwóch transzach zderegulowano: w 2013 r. – 51 profesji, a w 2014 r. – 96.

Izba z 13. poprawkami przyjęła ustawę o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej. Był to rządowy projekt. Celem ustawy jest wprowadzenie instytucjonalnych rozwiązań zapewniających dostęp do bezpłatnej pomocy prawnej na etapie przedsądowym osobom niezamożnym do 26. roku życia, seniorom, którzy ukończyli 65. rok życia, kombatantom, weteranom, posiadaczom Karty Dużej Rodziny i ofiarom klęsk żywiołowych. Na mocy ustawy realizującej rządowy program „Prawo dla każdego” powstanie sieć punktów bezpłatnej pomocy prawnej, w których będzie można otrzymać informacje o obowiązujących przepisach, wynikających z nich prawach i obowiązkach oraz sposobach rozwiązania problemów prawnych. Możliwe będzie także sporządzenie pisma wszczynającego postępowanie sądowe lub sądowo-administracyjne, pisma o zwolnienie z kosztów sądowych lub ustanowienie pełnomocnika z urzędu. Nieodpłatną pomoc prawną będą świadczyć adwokaci i radcy prawni, którzy zawrą umowę z powiatem – w tym celu co roku powiaty będą zawierały porozumienia z okręgową radą adwokacką i radą okręgowej izby radców prawnych. Ponadto powiat będzie mógł zlecić prowadzenie połowy punktów bezpłatnej pomocy sektorowi NGO. Pomoc prawna nie będzie mogła dotyczyć spraw podatkowych związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, spraw z zakresu prawa celnego, dewizowego i handlowego, a także innych niż podatkowe spraw związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, z wyjątkiem przygotowania do rozpoczęcia tej działalności. Ponadto ustawa zobowiązuje organy administracji publicznej do prowadzenia edukacji prawnej społeczeństwa np. przez kampanie i akcje społeczne. Chodzi tu o upowszechnianie wiedzy o możliwościach dostępu do nieodpłatnej pomocy prawnej, prawach i obowiązkach obywatelskich, działalności krajowych, jak również międzynarodowych organów ochrony prawnej, mediacji oraz sposobach pozasądowego rozwiązywania sporów, możliwościach udziału obywateli w konsultacjach publicznych oraz w procesie stanowienia prawa. Poprawka Senatu przewiduje wyłączenie z zakresu bezpłatnej pomocy prawnej sporządzenie projektu pierwszego pisma procesowego. Senatorowie doprecyzowali też, że bezpłatna pomoc prawna będzie przeznaczona dla obywateli zamieszkałych na terytorium Polski. Zaproponowali ponadto, by prawników udzielających bezpłatnych porad reprezentowały okręgowe rady adwokackie oraz rady okręgowe izb radców prawnych.

Senat bez poprawek przyjął ustawę o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw, której projekt przygotował rząd. Ustawa zmierza do ograniczenia nieuzasadnionego i niezgodnego z przeznaczeniem wykorzystywania umów o pracę na czas określony. Umowy takie są częstokroć zawierane na długoletnie okresy, co zarówno w doktrynie prawa pracy, jak i w orzecznictwie sądów, traktowane jest jako nadużycie prawa służące obejściu przepisów o ochronie trwałości bezterminowego stosunku pracy. Nowela podyktowana jest ponadto wszczęciem przez Komisję Europejską postępowania w sprawie niezgodności przepisów Kodeksu pracy z dyrektywą unijną dotyczącą porozumienia ramowego w sprawie pracy na czas określony. Europejski Trybunał Sprawiedliwości uznał, że polskie rozwiązania dotyczące wypowiadania umów o pracę na czas określony są sprzeczne z prawem wspólnotowym. Nowelizacja przewiduje wprowadzenie maksymalnego dopuszczalnego czasu trwania umów o pracę na czas określony do 33 miesięcy oraz dopuszczalną łączną liczbę zawierania takich umów nieprzekraczającą trzech. Ponadto umożliwia ona wypowiadanie umów o pracę zawartych na czas określony z mocy przepisów kp oraz uzależnia długość okresu ich wypowiedzenia od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy. Zasada „33 i 3” nie będzie stosowana w przypadku zastępstwa innego pracownika, przy pracach sezonowych i dorywczych, w celu wykonywania pracy na czas kadencji oraz zatrudnienia w placówkach zagranicznych. Zgodnie z nowelizacją pracodawca będzie mógł zwolnić pracownika ze świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Ma to dotyczyć zarówno umów o pracę na czas określony, jak i nieokreślony oraz umów o pracę na okres próbny. Pozostaną umowy na czas nieokreślony, na czas określony oraz na okres próbny. Zlikwidowane zostały natomiast umowy na czas wykonania określonej pracy.

Senatorowie wprowadzili 5 głównie doprecyzowujących poprawek do ustawy o zmianie ustawy o kierujących pojazdami. Był to projekt poselski. Obecnie obowiązujące przepisy przewidują wprowadzenie od 2016 r. obowiązku przeprowadzania szkoleń dla kierowców pojazdów uprzywilejowanych. Jednak kierujący takimi samochodami w służbach mundurowych i ochotniczych strażach pożarnych umiejętności takie uzyskują na szkoleniach wewnętrznych. W związku z tym nowelizacja znosi obowiązek ukończenia nowego kursu dla kierujących pojazdami uprzywilejowanymi w Państwowej Straży Pożarnej, Policji, Straży Granicznej, Służbie Więziennej i Inspekcji Transportu Drogowego oraz w ochotniczych strażach pożarnych. Jedna z poprawek senackich zwalnia z obowiązku ukończenia kursu kierowania pojazdami uprzywilejowanymi także funkcjonariuszy BOR. Inna przesądza, że ustawa wejdzie w życie 4 stycznia 2016 r., a nie, jak proponował Sejm, 14 dni od dnia ogłoszenia

Izba z 26. poprawkami przyjęła ustawę o kształtowaniu ustroju rolnego. Był to projekt poselski, który zastępuje ustawę z 2003 r. Ustawa wprowadza też zmiany w ustawie o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa i ustawie o księgach wieczystych i hipotece. Od 1 maja 2016 r. cudzoziemcy będą mogli kupować w Polsce ziemię rolną bez specjalnego pozwolenia Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Ustawa nie zabrania wprost cudzoziemcom i spółkom z kapitałem zagranicznym kupować gruntów rolnych w Polsce, ale wprowadza szereg ograniczeń, które mają zapobiec wykupowaniu ziemi przez bogatych rolników lub przedsiębiorstwa z zachodu Europy, a także spekulowaniu obrotem ziemią. Zawiera ona rozwiązania poprawiające strukturę obszarową gospodarstw rolnych oraz przeciwdziałające zarówno nieracjonalnym ekonomicznie podziałom gospodarstw rolnych, jak i nadmiernej koncentracji gruntów w jednych rękach. Określa maksymalną powierzchnię rodzinnego gospodarstwa rolnego na maksymalnie 300 ha. W ustawie znalazły się też rozwiązania, które mają zapewnić prowadzenie działalności rolniczej przez osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje. Oświadczenia składane przez chcących kupić ziemię ws. kwalifikacji zawodowych mają podlegać odpowiedzialności karnej. Zbycie gospodarstwa rolnego w myśl ustawy ma się odbywać za pośrednictwem Agencji Nieruchomości Rolnych. Ustawa określa podmioty, którym przysługuje prawo pierwokupu oraz tzw. prawo wykupu nieruchomości rolnych. Ziemię będą mogli kupić tylko ci, którzy będą ją uprawiać, jeśli od pięciu lat mają meldunek w gminie lub gminie sąsiedniej. Ponadto ustawa przewiduje kontrolę środków przeznaczonych na zakup ziemi, a także wprowadza 10-letni zakaz obrotu ziemią zakupioną z zasobów państwa pod rygorem wysokich kar. Nowelizacja ustawy o księgach wieczystych i hipotece wprowadza zasadę, że suma hipoteki na nieruchomości rolnej nie może przewyższać wartości tej nieruchomości. Jedna z poprawek senackich przywraca prawo pierwokupu byłym właścicielom gruntów, którzy utracili nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa. Kolejna poprawka skreśla przepis nakładający ograniczenia w dysponowaniu kupioną nieruchomością. Następna poprawka daje prawo pierwokupu ziemi także osobom prawnym.

Senat bez poprawek przyjął ustawę o zmianie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym, powstałą na bazie projektu poselskiego. Celem nowelizacji jest modyfikacja jednego z warunków niezbędnych do uzyskania uprawnienia do prowadzenia studiów o profilu ogólnoakademickim na określonym kierunku i poziomie kształcenia przez podstawową jednostkę organizacyjną uczelni nieposiadającą uprawnień do nadawania stopni naukowych w obszarze i dziedzinie, do których przyporządkowany jest kierunek studiów. W aktualnie obowiązującym stanie prawnym warunkiem tym jest uzyskanie co najmniej pozytywnej oceny jakości kształcenia Polskiej Komisji Akredytacyjnej na prowadzonych na tym kierunku studiach pierwszego lub drugiego stopnia o profilu praktycznym. Nowelizacja zmienia ten przepis, usuwając wymóg posiadania profilu praktycznego. Honorowana będzie mianowicie co najmniej pozytywna ocena jakości kształcenia Polskiej Komisji Akredytacyjnej na studiach prowadzonych przez jednostkę na tym kierunku, niezależnie jednak od profilu kształcenia.

Senatorowie nie wprowadzili poprawek do ustawy o zmianie ustawy o ekwiwalencie pieniężnym z tytułu prawa do bezpłatnego węgla dla osób uprawnionych z przedsiębiorstw robót górniczych, której projekt przygotowali posłowie. Nowelizacja umożliwia dalsze wypłacanie ekwiwalentu pieniężnego za deputat węglowy byłym pracownikom przedsiębiorstw robót górniczych po 1 stycznia 2016 r., aż do wygaśnięcia prawa do ekwiwalentu. Dotychczasowe regulacje dawały możliwość wypłaty tych pieniędzy tylko do końca tego roku. W wyroku z 2005 r. Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że byli pracownicy przedsiębiorstw robót górniczych mają prawo do ekwiwalentu pieniężnego za deputat węglowy, podobnie jak osoby zatrudnione wcześniej w przedsiębiorstwach górniczych (kopalniach). W stosunku do tej drugiej grupy możliwość wypłacania ekwiwalentu przedłużono już w lutym br. na mocy nowelizacji ustawy o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego.

Bez poprawek Izba przyjęła ustawę o zmianie ustawy – Prawo lotnicze. Był to projekt rządowy. Celem nowelizacji jest umożliwienie wykonywania operacji lotniczych polskim i obcym cywilnym statkom powietrznym na polskich lotniskach wojskowych, z jednoczesnym zachowaniem wysokiego poziomu bezpieczeństwa tych operacji. Zmiana ta pozwoli na wykorzystanie cywilnych transportowych statków powietrznych do realizacji zadań Sił Zbrojnych m.in. w ramach odpowiedniego zabezpieczenia logistycznego misji stabilizacyjnych wykonywanych przez polskie kontyngenty wojskowe. Jest ona konieczna z uwagi na zobowiązania sojusznicze w ramach NATO i UE, w ramach których Polska powinna posiadać zdolność do tzw. strategicznego transportu, czyli zapewnienia transportu sprzętu wojskowego i ludzi na odległość co najmniej 4 tys. km. Ponieważ polska armia nie dysponuje takimi maszynami, najczęściej czarteruje samoloty cywilne. Zgodnie z dotychczasowymi przepisami, samoloty cywilne mogły lądować wyłącznie na obiektach wpisanych do rejestru lotnisk cywilnych, co powodowało szereg kłopotów natury logistycznej. Nowelizacja znosi te bariery. Udostępnienie lotniska wojskowego samolotom cywilnych za każdym razem będzie wymagało zgody Dowódcy Operacyjnego Rodzajów Sił Zbrojnych RP, wydanej w porozumieniu z dowódcą jednostki organizacyjnej lub związku organizacyjnego Sił Zbrojnych, który użytkuje lotnisko wojskowe.

Izba przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego i zdecydowała o wniesieniu tego projektu do Sejmu. Był to projekt senackiej Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji. Celem projektowanej ustawy jest przyznanie dzieciom matek pozbawionych wolności na podstawie uznanych za nieważne orzeczeń sądowych, które urodziły się w więzieniach lub innych miejscach odosobnienia lub których matki w okresie ciąży w nich przebywały, uprawnień do odszkodowania lub zadośćuczynienia od Skarbu Państwa. W obecnym stanie prawnym takie osoby nie mogą dochodzić odszkodowania i zadośćuczynienia za okres własnego pobytu w więzieniach i miejscach odosobnienia.

Senat przyjął bez poprawek ustawę o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego. Projekt ustawy przygotował Senat na podstawie petycji. Uzupełnia ona katalog przesłanek pozwalających uznać za represjonowane osoby, które za działalność na rzecz niepodległego bytu państwowego były zmuszane do odbywania służby wojskowej pod pozorem wykonywania obowiązku obrony. Nowelizacja ustanawia podstawę wypłacania odszkodowań i zadośćuczynienia tym osobom. Roszczenia o odszkodowanie i zadośćuczynienie nie będą ulegać przedawnieniu. Nowelizacją zostaną objęte osoby pełniące służbę wojskową w okresie od 1 listopada 1982 r. do 28 lutego 1983 r., do której odbycia zostały powołane za działalność na rzecz niepodległego Państwa Polskiego.

Senatorowie bez poprawek przyjęli ustawę o zmianie ustawy o organizacji rynku rybnego, której projekt przygotował rząd. Nowelizacja wciela w życie główne cele reformy wspólnej polityki rybołówstwa oraz organizacji rynków produktów rybołówstwa i akwakultury. Nakłada ona obowiązek podawania na każdym etapie dystrybucji źródła pochodzenia, daty połowu czy sposobów obróbki produktów rybnych. Upraszcza interwencję na rynku rybnym przez rezygnację z niektórych mechanizmów. Ma to służyć wspieraniu stabilności rynku oraz zwiększaniu zysków producentów. Reguluje kwestie związane z eliminowaniem z obrotu produktów pochodzących z nielegalnych połowów.

Senat nie wniósł poprawek do ustawy o wspieraniu zrównoważonego rozwoju sektora rybackiego z udziałem Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego. Był to projekt rządowy. Ustawa wdraża w życie Program Operacyjny „Rybactwo i Morze” na lata 2014-2020 ze wsparciem środków unijnych w wysokości ponad 531 mln euro, co wraz z wkładem z budżetu krajowego sięgającym ok. 179 mln euro daje ok. 710 mln euro. W ramach programu wspierane będzie wdrażanie Wspólnej Polityki Rybołówstwa. Środki z budżetu unijnego będą przeznaczone, oprócz rybołówstwa morskiego, także na rybołówstwo śródlądowe. Wnioski o dofinansowanie przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa lub samorząd województwa będą rozpatrywane w terminie trzech miesięcy od złożenia.

Izba wprowadziła 2 poprawki do ustawy o zmianie ustawy o Agencji Rynku Rolnego i organizacji niektórych rynków rolnych oraz niektórych innych ustaw. Był to kolejny rządowy projekt. Nowelizacja dostosowuje przepisy krajowe do unijnych. Zakłada ona, że każda dostawa produktów rolnych przez producentów lub grupy producentów do pierwszego nabywcy będzie wymagać pisemnej umowy. Wyjątek dotyczy sprzedaży bezpośredniej. Wprowadzenie umów powinno wpłynąć na wzrost konkurencyjności małych producentów rolnych, umożliwić lepsze planowanie produkcji i dostosować ją do zapotrzebowania, poprawić koordynację działań w ramach łańcucha marketingowego, ograniczyć nieuczciwe praktyki handlowe i uporządkować relacje między producentami a przetwórcami i handlowcami. Decyzje administracyjne o uznaniu lub cofnięciu uznania organizacji producentów, zrzeszeń organizacji producentów oraz organizacji międzybranżowych, w tym organizacji międzynarodowych (na ich wniosek), będą wydawać dyrektorzy oddziałów terenowych Agencji Rynku Rolnego. Senat przywrócił rządowe propozycje dotyczące zbycia Elewarru na rzecz Skarbu Państwa. Posłowie uważali natomiast, że spółka zajmującą się obrotem i skupem zbóż i rzepaku powinna być w gestii ministra rolnictwa.

Senat bez poprawek przyjął ustawę o zmianie ustawy o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych. Był to projekt rządowy. Nowelizacja obejmuje nieruchomości wpisane do ewidencji gruntów jako wspólnoty gruntowe, które dotąd nie mają wydanych decyzji administracyjnych określających, kto ma prawo do korzystania ze wspólnoty oraz jakie ma udziały. Ze względu na ochronę praw nabytych, projekt przewiduje w pierwszej kolejności ustalenie uprawnionych do udziału we wspólnocie gruntowej na podstawie obecnych zasad, czyli według stanu z 1963 r. Jeżeli to się nie uda, będą brane pod uwagę wnioski kolejnej grupy – tzw. „nowej” grupy uprawnionych określonych nowelizacją. W sytuacji, gdy ustalenie uprawnionych do udziału we wspólnocie gruntowej na tych zasadach nie będzie możliwe, uprawnione do nieodpłatnego nabycia na własność nieruchomości wspólnoty gruntowej będą gminy. Jeśli gmina nie złoży wniosku, nieruchomości nabędzie Skarb Państwa.

Senatorowie z dwiema korygującymi poprawkami przyjęli nowelizację ustawy o kuratorach sądowych, która dotyczy uregulowania szczegółowego zakresu obowiązków kierownika zespołu kuratorów sądowych w związku z dostosowaniem prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego. Wyrok stwierdzał, że niektóre przepisy rozporządzenia ministra sprawiedliwości z 2013 r. określające uprawnienia kierowników zespołów wykraczają poza ramy ustawy. Zespoły tzw. kuratorskiej służby sądowej są tworzone w sądach rejonowych. Do ich zadań należy wykonywanie orzeczeń w sprawach karnych oraz w sprawach rodzinnych i nieletnich. Nowe przepisy wzmocnią pozycję kierowników zespołów. Będą oni koordynować i nadzorować pracę kuratorów przez analizę obciążenia pracą, organizację pracy oraz organizację współpracy z samorządem i organizacjami społecznymi. Kierownicy będą też mogli na bieżąco kontrolować akta spraw prowadzonych przez kuratorów.

Izba bez poprawek przyjęła nowelizację Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Był to senacki projekt. Ustawa stanowi dostosowanie systemu prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 2014 r. W myśl nowelizacji nie będzie możliwe odrzucenie ze względów formalnych skargi kasacyjnej do Naczelnego Sądu Administracyjnego, bez wcześniejszego wezwania autora skargi do usunięcia braków. Strona będzie mogła usunąć braki formalne. Nowelizacja zawiera też przepis przejściowy, zgodnie z którym wprowadzane nowelizacją zmiany będą miały – jako korzystne dla stron – zastosowanie także do skarg kasacyjnych wniesionych przed wejściem nowelizacji w życie.

Senat nie wprowadził poprawek do prezydenckiej nowelizacji ustawy o ustroju sądów powszechnych przywracającej instytucję asesora sędziowskiego, nieobecnego tam od 2009 r., w wyniku wyroku Trybunału Konstytucyjnego. TK uchylił ówczesne przepisy o asesorach, stwierdzając niezgodność z trójpodziałem władzy reguły, zgodnie z którą asesorów powołuje minister sprawiedliwości – reprezentant władzy wykonawczej. Uchwalono w związku z tym nowe przepisy likwidujące asesurę i przewidujące, że sędziami mają zostawać absolwenci Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury. W nowelizacji zaproponowano, że nowa asesura musi być jak najbardziej zbliżona do zawodu sędziowskiego we wszystkich aspektach, żeby nie było zarzutu niekonstytucyjności. Dlatego asesorów ma powoływać prezydent – na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa. Zasadnicza różnica między asesurą a stanem sędziowskim będzie polegać na jej czasowym charakterze. Wszystkie przywileje sędziów, które gwarantują niezawisłość i niezależność, mają przysługiwać asesorom. Asesor będzie powoływany na pięć lat i będzie mógł być odwołany wyłącznie w trybie postępowania dyscyplinarnego przez sąd dyscyplinarny, tak jak sędziowie.

Senatorowie z pięcioma redakcyjnymi poprawkami przyjęli ustawę o opiniodawczych zespołach sądowych specjalistów, wywodzącą się z poselskiego projektu. Zespoły te będą częścią sądów okręgowych i zastąpią obecnie działające rodzinne ośrodki diagnostyczno-konsultacyjne. Ich zadaniem będzie sporządzanie, na zlecenie sądu lub prokuratora, opinii w sprawach rodzinnych i opiekuńczych oraz w sprawach nieletnich na podstawie przeprowadzonych badań psychologicznych, pedagogicznych lub lekarskich. W skład zespołów wchodzić będą specjaliści w zakresie psychologii, pedagogiki, pediatrii, medycyny rodzinnej, chorób wewnętrznych, psychiatrii oraz psychiatrii dzieci i młodzieży, doprecyzowano też pozostałe przepisy ustawy w tym zakresie.

Senatorowie wprowadzili 13 poprawek do nowelizowanej ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie oraz ustawy o fundacjach. Nowelę przygotowała sejmowa podkomisja stała ds. współpracy z organizacjami pozarządowymi. Precyzuje ona zasady przekazywania 1 proc. podatku dochodowego organizacjom pożytku publicznego i przewiduje utworzenie Funduszu Wspierania OPP. OPP będą miały zakaz przekazywania środków zebranych w ramach 1 proc. innym organizacjom, które nie mają prawa do ubiegania się o tego rodzaju wsparcie. Organizacje pożytku publicznego, promując przekazywanie przez obywateli 1 proc. podatku dochodowego, będą musiały informować odbiorców, że działania takie są finansowane lub współfinansowane ze środków pochodzących z 1 proc. PIT. Zebrane pieniądze będą musiały być przekazane wyłącznie organizacjom znajdującym się w wykazie prowadzonym przez ministra pracy i polityki społecznej. Do Funduszu Wspierania Organizacji Pożytku Publicznego trafiać będą środki z 1 proc. podatku dochodowego od osób fizycznych, niewydane przez organizacje, które utraciły status organizacji pożytku publicznego. Jedna z poprawek Senatu stanowi, że oferta realizacji zadania publicznego będzie składana w otwartym konkursie, a nie po jego zakończeniu. Kolejne poprawki eliminują przepisy mające na celu utworzenie Funduszu Wspierania Organizacji Pożytku Publicznego. Zgodnie z tymi poprawkami fundusze pochodzące z 1 proc. podatku, które nie zostały wykorzystane przez podmioty, które straciły status organizacji użytku publicznego, oraz te uzyskane niezgodnie z ustawą będą przekazywane naczelnikowi urzędu skarbowego. Następne poprawki wprowadzają zakaz dla organizacji finansowania kampanii promocyjnej, zachęcającej do przekazywania 1 proc. podatku ze środków uzyskanych właśnie z tego źródła. Zgodnie z nimi sankcją za złamanie tego przepisu byłaby grzywna.

Bez poprawek przyjęta została ustawa o zmianie ustawy o Rzeczniku Praw Dziecka, której projekt przygotowali posłowie. Zgodnie z nowelizacją, RPD będzie mógł żądać od organów władzy publicznej, w tym sądów, akt i dokumentów do wglądu w swoim biurze. Ponadto rzecznik będzie mógł przetwarzać wszelkie informacje, także tzw. dane wrażliwe, które są niezbędne do realizacji jego zadań. Będzie miał prawo odmówić – również organom władzy publicznej – ujawnienia danych osoby, od której uzyskał informację o naruszeniu praw lub dobra dziecka oraz dokumentacji zgromadzonej w toku badania sprawy.

Senat wprowadził 8 poprawek do ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej. Był to komisyjny projekt. Nowelizacja wychodzi naprzeciw postulatom środowiskowych domów samopomocy, które zgłaszały problemy w stosowaniu aktualnie obowiązującej ustawy. Wprowadza ona możliwość prowadzenia ośrodków wsparcia (środowiskowych domów samopomocy i klubów) dla osób z zaburzeniami psychicznymi przez gminy, a nie tylko powiaty, jak do tej pory. Mniej osób będzie musiało płacić za korzystanie z takich ośrodków. Ponadto ustawa ujednolica kwotę dotacji na jednego uczestnika środowiskowego domu samopomocy. Jedna z poprawek senackich zakłada, że w wyjątkowych sytuacjach noclegownie będą mogły przyjąć osobę będącą pod wpływem alkoholu lub narkotyków. Kolejna poprawka dotyczy sytuacji, kiedy pracownik socjalny obawia się o swoje zdrowie lub życie przy wykonywaniu pracy – wtedy na wniosek kierownika ośrodka pomocy społecznej, zaaprobowany przez komendanta, policja będzie zobowiązana towarzyszyć pracownikowi socjalnemu przy wykonywaniu czynności służbowych, chociażby przy sporządzaniu wywiadu środowiskowego.

Senatorowie nie wprowadzili poprawek do ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz niektórych innych ustaw, której projekt przygotował rząd. Nowelizacja umożliwia złożenie przez internet wniosku o przyznanie zasiłku i przeprowadzanie wywiadu środowiskowego za pomocą e-kwestionariusza. Uwierzytelnienie składanych dokumentów będzie się odbywać za pomocą bezpiecznego podpisu elektronicznego lub podpisu potwierdzanego profilem zaufanym ePUAP. Dzięki wymianie informacji między urzędami osoby ubiegające się o świadczenia nie będą musiały same dostarczać urzędnikom dokumentów dotyczących ich sytuacji dochodowej, niepełnosprawności, składek na ubezpieczenie zdrowotne. Nowe przepisy umożliwić mają też odpowiednim organom bezpłatny dostęp do danych zgromadzonych w centralnej ewidencji pojazdów i kierowców. Informacje te są istotne przy ustalaniu sytuacji majątkowej i alimentacyjnej danej osoby.

Bez poprawek Izba uchwaliła ustawę o Agencji Mienia Wojskowego. Ustawa, której projekt przygotował rząd, przewiduje połączenie Agencji Mienia Wojskowego (AMW) i Wojskowej Agencji Mieszkaniowej. Zmiana jest podyktowana względami organizacyjnymi i ekonomicznymi – obie agencje mają podobne struktury i zbliżony zakres działania. Ich połączenie ułatwi nadzór szefa MON i pozwoli lepiej gospodarować zasobami Skarbu Państwa. Do zadań nowej agencji będzie należało przejmowanie i nabywanie mienia oraz obrót nim, remontowanie budynków i lokali mieszkalnych oraz budowanie domów mieszkalnych na potrzeby obronności i bezpieczeństwa państwa. Zgodnie z projektem, Agencja ma wpłacać środki finansowe na dwa fundusze celowe: Fundusz Modernizacji Sił Zbrojnych oraz Fundusz Modernizacji Bezpieczeństwa Publicznego.

Senat nie wprowadził poprawek do nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, która przewiduje specjalne ulgi w podatkach dochodowych na tworzenie przyzakładowych żłobków, klubów dziecięcych i przedszkoli. Nowelizacja zakłada zwolnienie od podatku dochodowego świadczeń otrzymywanych przez pracownika z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, związanych z pobytem dziecka pracownika w przedszkolu. Wolne od podatku dochodowego mają być także świadczenia spoza zakładowego funduszu świadczeń socjalnych otrzymane od pracodawcy z tytułu objęcia dziecka pracownika opieką sprawowaną przez dziennego opiekuna oraz uczęszczania dziecka do żłobka lub klubu dziecięcego. Przedsiębiorcy zaś będą mogli zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wydatki poniesione na utworzenie zakładowych żłobków, klubów dziecięcych i przedszkoli.

Izba bez poprawek przyjęła poselską nowelizację ustawy o Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej. Ma ona na celu wydłużenie okresu powierzenia zastępcy prezesa lub innej osobie obowiązków odwołanego prezesa Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej, z 3 do 6 miesięcy, z możliwością przedłużenia tego okresu o kolejne 6 miesięcy, nie więcej niż dwukrotnie.

Senatorowie bez poprawek uchwalili ustawę o Funduszu Kolejowym, która zmierza do przedłużenia na lata 2016 – 2020 mechanizmu finansowania, ze środków Funduszu, zadań samorządów województw w zakresie rozwoju infrastruktury kolejowej. Środki z tego funduszu będą mogły być przeznaczone na finansowanie lub współfinansowanie przez województwa zakupów, modernizacji oraz napraw pociągów pasażerskich. Będzie na ten cel przeznaczane 110 mln zł rocznie.

Senat wprowadził jedną poprawkę do ustawy o zmianie ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych, wywodzącą się z projektów – prezydenckiego i poselskich. Celem nowelizacji jest ochrona gruntów rolnych najlepszej jakości przy jednoczesnym zwolnieniu, w określonych przypadkach, z obowiązku uzyskiwania zgody ministra rolnictwa i rozwoju wsi na ich odrolnienie. Zwolnienie dotyczy gruntów klas I-III spełniających określone warunki. Senat przyjął poprawkę, która zaostrza kryteria odrolnienia ziemi oraz upraszcza ustawę przez eliminację definicji zwartej zabudowy i obszaru zwartej zabudowy.

Senatorowie przyjęli projekt ustawy o zmianie ustawy o Policji oraz niektórych innych ustaw i podjęli uchwałę w sprawie wniesienia tego projektu do Sejmu. Projekt ustawy został wniesiony przez grupę senatorów.Zmierza on do zmiany, uznanych za niezgodne z Konstytucją, przepisów regulujących kwestię prowadzenia oraz dokumentowania kontroli operacyjnej, realizowanej przez wyspecjalizowane organy (m.in. Policję i ABW). Projekt m.in. precyzuje przesłanki stosowania kontroli operacyjnej i dostępu do danych telekomunikacyjnych. Zapisano np., by kontrola operacyjna polegała wyłącznie na: podsłuchu rozmów przy użyciu środków technicznych, podsłuchu i podglądzie pomieszczeń i osób poza miejscami publicznymi, kontroli korespondencji, nadzorze elektronicznym osób, miejsc i przedmiotów oraz środków transportu. Wprowadzono również zasady niszczenia podsłuchów osób zaufania publicznego. Inny proponowany zapis stanowi, by maksymalny okres stosowania kontroli operacyjnej przez policję, SG, wywiad skarbowy i ŻW wynosił 18 miesięcy. Ze względu na specyfikę zadań ABW, AW, SKW, SWW i CBA ograniczenia takiego nie proponuje się wobec tych służb – ich kontrola operacyjna mogłaby być przedłużana przez sąd na następujące po sobie okresy, z których żaden nie mógłby trwać dłużej niż 12 miesięcy. W projekcie proponuje się, by dane telekomunikacyjne mogły być pobierane m.in. przy przestępstwach ściganych z oskarżenia publicznego oraz przestępstwach skarbowych, gdy wartość uszczuplenia należności przekraczałaby pięćdziesięciokrotność minimalnego wynagrodzenia. Projekt określa także zasady weryfikacji i niszczenia danych telekomunikacyjnych zbędnych dla postępowania.