Andrzej Pająk

Senatorowie przeprowadzili też drugie czytanie projektu uchwały w sprawie zmiany Regulaminu Senatu, wniesionego przez Komisję Regulaminową, Etyki i Spraw Senatorskich. Zmianie ulega nazwa Komisji Rodziny i Polityki Społecznej na Komisję Rodziny, Seniorów i Polityki Społecznej. Podczas debaty zostały zgłoszone wnioski o charakterze legislacyjnym i projekt uchwały został odesłany do komisji.

Senat podjął uchwałę w sprawie wniesienia do Sejmu projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny, wniesionego przez senacką Komisję Praw Człowieka, Praworządności i Petycji. Przedmiotem nowelizacji jest art. 191 kk, który do tej pory penalizował jedynie zachowania polegające na stosowaniu przemocy bezpośredniej wobec osoby lub stosowaniu groźby bezprawnej w celu zmuszenia innej osoby do określonego działania, zaniechania lub znoszenia. Regulacja ta znalazła się w kręgu zainteresowania Rzecznika Praw Obywatelskich, który zajmował się praktykami stosowanymi przez właścicieli kamienic w celu zmuszenia lokatorów do opuszczenia mieszkań i który wystąpił do Senatu z petycją w tej sprawie. Nowelizacja wprowadza odpowiedzialność za stosowanie przemocy także innego rodzaju, a więc przemocy pośredniej nakierowanej na rzecz np. w sytuacji odcięcia prądu, gazy czy wody, czyli sytuacji utrudniającej innej osobie zaspokajanie jej podstawowych potrzeb życiowych, a także penalizuje uporczywe działania niemające charakteru przemocy bezpośredniej np. wielokrotne utrudnianie dostępu przez zamykanie bramy, piwnicy czy strychu.

Bez poprawek senatorowie przyjęli ustawę o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego. Był to poselski projekt Nowelizacja uniemożliwia egzekucję sądową przedmiotów, które dla dłużnika lub członków jego rodziny są niezbędne ze względu na niepełnosprawność. Analogiczne ograniczenie obowiązuje w ustawie o postępowaniu egzekucyjnym w administracji i dotyczy m.in. przymusowego ściągania podatków, opłat, grzywien i kar pieniężnych. Nowelizacja wynika z potrzeby ujednolicenia przepisów regulujących oba postępowania – cywilne i administracyjne.

Także bez poprawek Senat uchwalił ustawę o zmianie ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym oraz o zmianie niektórych innych ustaw, przygotowaną przez rząd. Nowelizacja ma na celu modyfikację funkcjonowania „zasady jednego okienka” (miejsca składania przez przedsiębiorcę całości dokumentacji stanowiącej podstawę do rozpoczęcia działalności). Przewiduje ona m.in. objęcie „zasadą jednego okienka” szerszego niż dotychczas kręgu podmiotów podlegających wpisowi do KRS, zagwarantowanie możliwości faktycznego prowadzenia działalności niezwłocznie pod dokonaniu wpisu do KRS, uproszczenie działania sądów rejestrowych, uproszczenie i zautomatyzowanie procedur nadawania NIP i numeru identyfikacyjnego REGON. Nowelizacja ma umożliwić przedsiębiorcom uruchomienie firmy w 7 dni, a nie ok. 25 dni, jak to było dotychczas – tak wynika z danych Ministerstwa Sprawiedliwości. Podstawowe dane dotyczące przedsiębiorcy będą wymieniane między urzędami szybko i bez jego udziału. Nowe przepisy wejdą w życie 1 grudnia 2014 r.

Osiem poprawek Izba wprowadziła do ustawy o zmianie ustawy – Prawo upadłościowe i naprawcze, ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym oraz ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Był to projekt poselski. Celem nowelizacji jest ułatwienie osobom nieprowadzącym działalności gospodarczej ogłoszenia tzw. upadłości konsumenckiej. Do tej pory upadłość konsumencka możliwa była jedynie wtedy, gdy niewypłacalność dłużnika powstała wskutek wyjątkowych i niezależnych od niego okoliczności. Obecnie sąd oddali wniosek o upadłość, jeżeli dłużnik doprowadził do swojej niewypłacalności umyślnie albo wskutek rażącego niedbalstwa. Ustawa ma umożliwić obywatelom w trudnej sytuacji powrót na rynek pracy, odzyskanie zdolności kredytowej i możliwości normalnego funkcjonowania. Utrzymuje ona zasadę, że w przypadku upadłości, w trakcie której sprzedawany jest lokal mieszkalny dłużnika, z uzyskanej kwoty otrzymuje on środki równe kosztom najmu przez pewien okres.

Porządek obrad został uzupełniony o trzy rządowe ustawy wchodzące w skład tzw. pakietu kolejkowego. Senat bez poprawek przyjął ustawę o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw. Jej celem jest zapewnienie pacjentom onkologicznym kompleksowego i skuteczniejszego leczenia oraz lepsze wykorzystanie środków. Ma ona skrócić kolejki osób oczekujących na świadczenia specjalistyczne, zmienić sposób zarządzania procesem zawierania umów o udzielenie świadczeń opieki zdrowotnej oraz poprawić funkcjonowanie Narodowego Funduszu Zdrowia. Ustawa przewiduje systemowe zmiany dotyczące zabezpieczenia świadczeń zdrowotnych w zakresie onkologii, obejmujące m.in. stworzenie odrębnej listy pacjentów onkologicznych, wprowadzenie karty diagnostyki i leczenia onkologicznego. Dzięki karcie wszystkie informacje o przebiegu leczenia będą dostępne w jednym miejscu, a wgląd do nich będą mieli wszyscy lekarze zaangażowani w proces diagnostyki i leczenia. W myśl nowelizacji nastąpi przesunięcie ciężaru opieki zdrowotnej z lekarzy specjalistów i hospitalizacji na lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej i ambulatoryjnej opieki specjalistycznej. Ponadto ustawa ma poprawić dostęp do świadczeń opieki zdrowotnej przez zmiany zasad prowadzenia list oczekujących i zawierania umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej. Listy będą prowadzone w postaci elektronicznej i monitorowane przez NFZ. Ustawa wydłuża okres, na jaki są zawierane umowy z NFZ, co najmniej do pięciu lat w zakresie ambulatoryjnej opieki zdrowotnej i dziesięciu lat w przypadku leczenia szpitalnego.

Izba nie wprowadziła poprawek do ustawy o zmianie ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej oraz niektórych innych ustaw. Zgodnie z projektowanymi zmianami, pielęgniarki i położne będą uprawnione do samodzielnego udzielania – w określonym zakresie – świadczeń diagnostycznych i leczniczych. Rozszerzenie uprawnień obejmie tylko pielęgniarki i położne z wyższym wykształceniem, posiadające niezbędną wiedzę i umiejętności w zakresie ordynacji leków.

Także bez poprawek została przyjęta trzecia ustawa z pakietu kolejkowego – ustawa o zmianie ustawy o konsultantach w ochronie zdrowia. Ma ona na celu wzmocnienie roli konsultantów jako doradców ministra zdrowia i wojewodów oraz zapewnić przejrzystość zadań przez nich wykonywanych. Nowelizacja zakłada, że konsultantem w ochronie zdrowia będzie specjalista z określonej dziedziny medycyny, farmacji lub innej dziedziny mającej zastosowanie w ochronie zdrowia, dający rękojmię należytego wykonywania zadań konsultanta. Wszyscy konsultanci oraz kandydaci na konsultantów będą składali oświadczenia ujawniając informacje, dotyczące ewentualnych konfliktów interesów między pracą konsultanta a inną działalnością, którą prowadzą. W oświadczeniu znajdą się m.in. informacje dotyczące członkostwa w organach spółek handlowych, spółdzielni, stowarzyszeń, fundacji. Specjaliści poinformują, czy są przedstawicielami albo pełnomocnikami przedsiębiorstw produkujących lub wprowadzających do obrotu m.in. leki i substancje przeznaczone do wytwarzania produktów leczniczych. Konsultant będzie również zobowiązany do podania informacji o uzyskaniu korzyści powyżej 380 zł, w tym o wyjazdach krajowych lub zagranicznych niezwiązanych z pełnioną funkcją, których koszt nie został pokryty przez instytucje go zatrudniające.

Senat nie uchwalił poprawek do ustawy o zmianie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym oraz niektórych innych ustaw, której projekt opracował rząd. Nowelizacja znosi opłatę za drugi i kolejne kierunki studiów, co realizuje wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 5 czerwca 2014 r. Ma ona wzmocnić szanse studentów i absolwentów na rynku pracy. Dzięki niej studia będą ściślej powiązane ze środowiskiem pracy, a studenci lepiej przygotowywani do wejścia na rynek pracy. Po zmianach uczelnie będą mogły poszerzać współpracę z przedsiębiorstwami nie tylko w wymiarze badawczym, ale również praktycznym i dydaktycznym. Ustawa nakłada na uczelnie obowiązek organizowania co najmniej trzymiesięcznych praktyk zawodowych na kierunkach praktycznych. Celem nowelizacji jest także otwarcie drogi na studia dla osób dojrzałych – uczelnie będą mogły zaliczyć na poczet studiów ich wiedzę i umiejętności zdobyte w pracy zawodowej, na kursach czy szkoleniach. Umożliwi to podjęcie studiów w skróconym trybie osobom aktywnym zawodowo, które nigdy nie studiowały lub też chcą zmienić czy uzupełnić swoje kwalifikacje. Ustawa zawiera również przepisy sprzyjające komercjalizacji wyników badań naukowych.

Nie było poprawek do ustawy o zmianie ustawy o Policji oraz niektórych innych ustaw, powstałej na bazie projektu poselskiego i rządowego. Jej celem jest utworzenie nowej, odrębnej jednostki organizacyjnej policji pod nazwą: Centralne Biuro Śledcze Policji (CBŚP), kierowanej przez komendanta CBŚP, której głównym zadaniem będzie rozpoznawanie, zapobieganie oraz zwalczanie przestępczości zorganizowanej. Jednostka ta zastąpi obecne Centralne Biuro Śledcze (CBŚ), stanowiące komórkę organizacyjną Komendy Głównej Policji. Komendant CBŚP będzie podlegać komendantowi głównemu policji i na jego wniosek będzie powoływany i odwoływany przez ministra spraw wewnętrznych. Projekt ustawy ma także na celu zwiększenie efektywności prowadzenia przez policję poszukiwań osób zaginionych.

Senatorowie przyjęli bez poprawek ustawę o zmianie ustawy o ustanowieniu programu wieloletniego „Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu 2004-2015”, wywodzącą się z projektu poselskiego. Ma ona na celu wydłużenie realizacji programu o dwa lata oraz obniżenie wartości kosztorysowej objętych nim zadań inwestycyjnych.

Nie wprowadzono poprawek do ustawy o zmianie ustawy o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego w latach 2008–2015. Był to projekt poselski. Nowelizacja przewiduje, że do 31 grudnia 2015 r. będzie odroczona spłata zobowiązań pieniężnych przedsiębiorstw górniczych wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych powstałych do 30 września 2003 r. z tytułu składek emerytalnych, na ubezpieczenie społeczne w części finansowanej przez ubezpieczonego i ubezpieczenie zdrowotne. Dotychczasowe przepisy przewidywały spłatę zaległych zobowiązań w równych ratach miesięcznych do 31 grudnia 2015 r. Zgodnie z nowelizacją spłata, wraz z odsetkami, ma nastąpić w terminie 1 stycznia 2016 r. – 31 grudnia 2017 r. Projektowany przepis obejmuje Kampanię Węglową S.A oraz Spółkę Restrukturyzacji Kopalń S.A.

Senat wprowadził 25 poprawek do ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw, opracowaną przez rząd. Nowelizacja ma na celu zwalczanie szkodliwej konkurencji ze strony tzw. rajów podatkowych oraz przeciwdziałanie odraczaniu lub unikaniu opodatkowania przy wykorzystaniu mechanizmu przesuwania dochodów do spółek zlokalizowanych w krajach o preferencyjnych systemach podatkowych. Zostanie to osiągnięte przez opodatkowanie dochodów z kontrolowanych spółek zagranicznych – uwzględnienie w dodatkowym zeznaniu podatkowym dochodów zagranicznych kontrolowanych spółek i opodatkowanie ich 19-proc. podatkiem. Zgodnie z nowelą dochody z kontrolowanych spółek zagranicznych byłyby opodatkowane w Polsce, jeżeli firma krajowa miałaby w podmiocie zagranicznym ponad 25 proc. udziałów. Zasadę tę stosowano by pod warunkiem, że podatek za granicą byłby niższy o co najmniej 25 proc. niż w Polsce, a spółka nie prowadziłaby tam rzeczywistej działalności. Nowela zmienia także zasady opodatkowania świadczeń otrzymywanych przez klientów banku (tzw. cashback). Mają one być opodatkowane zryczałtowanym podatkiem dochodowym od osób fizycznych, a nie jak obecnie według skali podatkowej.

Bez poprawek senatorowie przyjęli ustawę o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014–2020. Był to projekt rządowy. Ustawa tworzy ramy prawne dla realizacji umowy partnerstwa. Ma umożliwić wdrożenie programów dotyczących polityki spójności w budżecie Unii Europejskiej na lata 2014-2020. Zmiany są związane z koniecznością dostosowania przepisów krajowych do zmienionych regulacji unijnych. W ustawie znalazły się m.in. zasady wyboru projektów i procedura odwoławcza związana z realizacją programów operacyjnych oraz nowe instrumenty realizacji polityki spójności w zakresie rozwoju terytorialnego. Ustawa wprowadza tzw. politykę e-Cohesion, czyli nowe podejście do informatyzacji procesów dotyczących realizacji projektów i związanych z tym wymogów zapewnienia przez państwo członkowskie elektronicznej wymiany informacji z korzystającymi z funduszy polityki spójności. W ustawie są także zawarte kwestie finansowe związane z rozliczeniami z Komisją Europejską oraz przepisy dotyczące kontroli. Zostały także określone zasady monitorowania postępu i sprawozdawczości z realizacji programów operacyjnych oraz projektów.

Senat uchwalił bez poprawek ustawy ratyfikacyjne, przygotowane przez rząd. Jest wśród nich ustawa o ratyfikacji podpisanego w Abu Zabi 11 grudnia 2013 r. Protokołu między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Zjednoczonych Emiratów Arabskich zmieniającego Umowę między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Zjednoczonych Emiratów Arabskich w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku, sporządzoną w Abu Zabi 31 stycznia 1993 r., oraz Protokół, sporządzony w Abu Zabi 31 stycznia 1993 r. Protokół dostosowuje obecnie obowiązującą umowę do aktualnych standardów wynikających z Modelowej Konwencji OECD w sprawie podatku od dochodu i majątku. Zaktualizowano w nim wykaz podatków, których dotyczy Umowa.

Następna to ustawa o ratyfikacji Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Bermudów (zgodnie z upoważnieniem Rządu Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej) o wymianie informacji w sprawach podatkowych oraz Uzgodnień końcowych dotyczących interpretacji oraz stosowania Umowy, podpisanych w Londynie 25 listopada 2013 r. Jest to pierwsza tego rodzaju umowa między Polską a Bermudami. Jej zawarcie pozwoli na wykreślenie Bermudów z listy krajów oraz terytoriów stosujących szkodliwą konkurencję podatkową określonych w rozporządzeniu ministra finansów.

Kolejna to ustawa o ratyfikacji Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Brytyjskich Wysp Dziewiczych o wymianie informacji w sprawach podatkowych oraz Protokołu i Wspólnej Deklaracji Rządu Rzeczypospolitej Polskiej i Rządu Brytyjskich Wysp Dziewiczych, podpisanych w Londynie 28 listopada 2013 r. Jest to pierwsza tego rodzaju umowa między Polską a Brytyjskimi Wyspami Dziewiczymi. Jej zawarcie pozwoli na wykreślenie Brytyjskich Wysp Dziewiczych z listy krajów oraz terytoriów stosujących szkodliwą konkurencję podatkową określonych w rozporządzeniu ministra finansów.

W porządku obrad była też ustawa o ratyfikacji Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Kajmanami o wymianie informacji w sprawach podatkowych, podpisanej w Londynie 29 listopada 2013 r. Jest to pierwsza tego rodzaju umowa między Polską a Kajmanami. Jej zawarcie pozwoli na wykreślenie Kajmanów z listy krajów oraz terytoriów stosujących szkodliwą konkurencję podatkową określonych w rozporządzeniu ministra finansów.

Następna to ustawa o ratyfikacji Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Chorwacji o współpracy w zwalczaniu przestępczości, podpisanej w Dubrowniku 9 lipca 2010 r. Umowa międzyrządowa zastąpi porozumienie między polskim Ministerstwem Spraw Wewnętrznych i Administracji a chorwackim MSW o współpracy w zapobieganiu i ujawnianiu przestępstw, podpisane w 1994 r. Reguluje ona kwestie współpracy szczególnie w zwalczaniu przestępczości zorganizowanej. Poszerza katalog form współpracy m.in. o możliwość organizowania wspólnych patroli oraz wspólnych grup roboczych.