Andrzej Pająk

Senatorowie przyjęli dwa akty prawne dotyczące osób niepełnosprawnych, które pierwszego dnia obrad wywołały kilkugodzinną dyskusję. I tak z dwoma poprawkami uchwalona została ustawa o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych, która przewiduje podwyższenie świadczenia pielęgnacyjnego dla rodziców dzieci niepełnosprawnych. Zgodnie z proponowanymi rozwiązaniami, świadczenie to wzrośnie od maja 2014 r. do 1000 zł, od 2015 r. do 1200 zł, a od 2016 r. do 1300 zł netto, czyli do kwoty odpowiadającej prognozowanej płacy minimalnej. Nowelizacja zakłada podwyższenie świadczeń pielęgnacyjnych dla rodziców, którzy rezygnują z pracy zawodowej, żeby opiekować się niepełnosprawnymi dziećmi. Rozwiązanie to dotyczy opiekunów osób, u których niepełnosprawność wystąpiła do 18. roku życia lub w przypadku uczących się albo studiujących do 25. roku życia. Projekt przygotował rząd, jednak, aby skrócić proces legislacyjny, został on wniesiony do Sejmu jako poselski – posłów PO i PSL.

Następnie bez poprawek przyjęta została ustawa o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów. Przywraca ona prawo do zasiłków opiekunom dorosłych osób niepełnosprawnych, którzy stracili je na skutek ubiegłorocznego wyroku Trybunału Konstytucyjnego. Unieważnił on z mocą od 1 lipca 2013 r. decyzje przyznające opiekunom dorosłych osób niepełnosprawnych świadczenia pielęgnacyjne Zgodnie z ustawą, opiekunowie dorosłych osób niepełnosprawnych otrzymają nowy rodzaj świadczenia – zasiłek dla opiekunów. Otrzymają go zarówno wstecz – za okres od 1 lipca 2013 r. do dnia poprzedzającego wejście w życie ustawy – jak i od wejścia w życie ustawy, pod warunkiem, że zgodnie z kryteriami obowiązującymi na koniec 2012 r. byli uprawnieni do otrzymywania świadczenia pielęgnacyjnego. Zasiłek dla opiekunów wyniesie 520 zł miesięcznie, bez względu na wysokość dochodu w rodzinie. Za okres od 1 lipca 2013 r. do dnia poprzedzającego wejście w życie tej ustawy zostanie on wypłacony z odsetkami ustawowymi. Zasiłki będą przyznawane na wniosek, który trzeba będzie złożyć w ciągu czterech miesięcy od wejścia w życie ustawy.

Kolejną wielogodzinną dyskusję spowodowała ustawa o zmianie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz niektórych innych ustaw, wywodząca się z projektu rządowego. Senat uchwalił tę nowelizację bez poprawek. Zakłada ona, że wszyscy zarejestrowani w urzędach pracy bezrobotni zostaną przyporządkowani trzem profilom do końca 2014 r. W ciągu 60 dni od ustalenia profilu urząd pracy przygotuje indywidualny plan działań dla każdego bezrobotnego. W grupie I znaleźć mają się bezrobotni aktywni, którzy nie potrzebują specjalistycznej pomocy, a jedynie przedstawienia ofert pracy. W grupie II – bezrobotni wymagający wsparcia, którzy korzystać będą ze wszystkich usług i instrumentów rynku pracy, jakie oferują urzędy, np. szkoleń czy staży. W III grupie znaleźliby się bezrobotni oddaleni od rynku pracy – osoby zagrożone wykluczeniem społecznym, jak i te, które z własnego wyboru nie są zainteresowane podjęciem pracy lub uchylają się od legalnego zatrudnienia. Ustawa przewiduje też nowe narzędzia wspierające tworzenie miejsc pracy i powrót do zatrudnienia osób bezrobotnych. Są to np. grant na telepracę, bon stażowy, bon na zasiedlenie, świadczenie aktywizacyjne, pożyczka z Funduszu Pracy na utworzenie stanowiska pracy lub podjęcie działalności gospodarczej, szkolenia. Nowelizacja zakłada też wprowadzenie specjalnych programów dla młodych bezrobotnych oraz dla pracodawców zatrudniających pracowników w wieku powyżej 50 lat. Dla młodych do 25. roku życia skróci się z sześciu do czterech miesięcy okres, w którym urzędy muszą przedstawić im ofertę pracy, stażu lub podniesienia kwalifikacji. Pracodawcy albo przedsiębiorcy zatrudniający bezrobotnych pracowników w wieku 50+ będą mogli otrzymać dofinansowanie do ich wynagrodzenia.

Bez poprawek Izba przyjęła ustawę o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym. Proponowane zmiany mają ułatwić wszystkim zainteresowanym dostęp do informacji i danych o pojazdach zgromadzonych w Centralnej Ewidencji Pojazdów. Nowelizacja wprowadza dwie e-usługi w transporcie drogowym – „Historia pojazdu” i „Bezpieczny autokar”. W ramach usługi „Historia pojazdu” dane z Centralnej Ewidencji Pojazdów będzie można uzyskać on-line; nie będzie trzeba składać wniosku i czekać na jego rozpatrzenie. Dzięki drugiej usłudze – nazwanej „Bezpieczny autokar” – rodzice, którzy wysyłają dzieci na kolonie czy wycieczki, będą mogli sprawdzić, czy autokar, który będzie wiózł najmłodszych, jest sprawny i dopuszczony do ruchu.

Senat wprowadził dziewięć doprecyzowujących poprawek do ustawy o zmianie ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej oraz niektórych innych ustaw. Był to rządowy projekt. Nowelizacja ma usprawnić działanie Narodowych Sił Rezerwowych i uczynić służbę w nich atrakcyjniejszą, m.in. przez uproszczenie procedury przedłużania kontraktów, premiowanie dokształcania, ułatwienia dla pracodawców zatrudniających żołnierzy rezerwy.

Z czterema poprawkami senatorowie uchwalili ustawę o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz ustawy o cudzoziemcach. Był to projekt poselski. Nowelizacja umożliwia zatrudnianie w szkołach podstawowych tzw. asystentów w celu wsparcia nauczycieli prowadzących zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze lub świetlicowe, a także odroczenie nauki sześcioletniego dziecka w pierwszej klasie szkoły podstawowej. Senat wprowadził poprawkę, zgodnie z którą asystenci będą pracować tylko w klasach I-III i w świetlicach. Rodzice będą mogli na podstawie opinii wydanej przez poradnię psychologiczno–pedagogiczną cofnąć dziecko do zerówki, nawet gdy we wrześniu rozpocznie ono naukę w szkole. Będą mieli na to czas do 31 grudnia. Obecnie decyzję o odroczeniu nauki w pierwszej klasie podejmuje dyrektor szkoły na wniosek rodziców i po przedstawieniu opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej.

Przyjęta bez poprawek została ustawa o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw, powstała na bazie projektu rządowego. Na mocy nowelizacji, w ramach powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego w placówkach podstawowej opieki zdrowotnej świadczeń udzielać będą nie tylko lekarze rodzinni, ale także pediatrzy i interniści w zakresie ich kwalifikacji. Ponadto ustawa zwiększa do trzech razy prawo do bezpłatnego wyboru lekarza, pielęgniarki i położnej. Zwiększony zostaje też dostęp do świadczeń zdrowotnych udzielanych dzieciom (np. dzieci, u których stwierdzono w czasie badań przesiewowych choroby wrodzone, leczone będą bez skierowania).

Senatorowie uchwalili z dziesięcioma redakcyjno-legislacyjnymi poprawkami ustawę o zmianie ustawy o nadzorze uzupełniającym nad instytucjami kredytowymi, zakładami ubezpieczeń, zakładami reasekuracji i firmami inwestycyjnymi wchodzącymi w skład konglomeratu finansowego oraz niektórych innych ustaw. Był to projekt rządowy. Nowelizacja wdraża do polskiego systemu prawa dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej w celu zapewnienia efektywnego nadzoru nad ponadgranicznymi instytucjami działającymi w kilku branżach finansowych, a co za tym idzie poprawienia bezpieczeństwa europejskich finansów. Ustawa modyfikuje kilka definicji, m.in. konglomeratu finansowego, podmiotu dominującego, podmiotu zależnego oraz nadzoru dodatkowego zgodnie z przepisami wspólnotowymi oraz obejmuje nadzorem uzupełniającym zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi. Po jej wejściu w życie nadzór nad tymi instytucjami nadal będzie sprawowała Komisja Nadzoru Finansowego, będzie on jednak wzmocniony ze względu na wyższe wymagania m.in. kapitałowe wobec tych instytucji.

Izba przyjęła bez poprawek przygotowaną przez posłów ustawę o zmianie ustawy o bezpieczeństwie morskim. Sprowadza się ona do zmiany załącznika w celu ułatwienia obliczania i dokonywania opłat za czynności przewidziane w ustawie (np. prowadzenie inspekcji, wystawianie certyfikatów, przeprowadzanie egzaminów) oraz urealnienia wysokości określonych za nie stawek. W noweli zaproponowano zastąpienie przez złotego tzw. jednostek taryfowych, które powodowały, że opłaty za te same czynności mogły się różnić od siebie w zależności od dnia ich uiszczania.

Senat wprowadził trzy legislacyjne poprawki do ustawy o zmianie ustawy o transporcie kolejowym, ustawy o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego „Polskie Koleje Państwowe” oraz ustawy o Funduszu Kolejowym. Projekt został opracowany przez sejmową Komisję Infrastruktury. Głównym celem ustawy jest wprowadzenie do krajowego systemu prawnego rozwiązań umożliwiających wdrożenie wyroku unijnego Trybunału Sprawiedliwości. Zmiany te odnoszą się do zakresu finansowania działalności zarządcy infrastruktury kolejowej. Opłaty, jakie przewoźnicy kolejowi wnoszą do PKP PLK za korzystanie z infrastruktury kolejowej, będą liczone na nowych zasadach. Koszty, które obecnie finansowane są z dotacji budżetowej, mają być co do zasady finansowane z przychodów od przewoźników kolejowych, natomiast koszty, które dotychczas zarządca infrastruktury finansował z przychodów od przewoźników mają być finansowane z budżetu państwa. Ponadto nowelizacja usuwa lukę w prawie, polegającą na braku regulacji sytuacji, kiedy prezes Urzędu Transportu Kolejowego odmawia zatwierdzenia proponowanych przez zarządcę wysokości stawek dostępu (ustawa przewiduje stawkę dostępu do infrastruktury kolejowej w ostatnio zatwierdzonej wysokości), a także ma na celu wyeliminowanie z systemu prawnego regulacji, które powodują generowanie po stronie zarządcy infrastruktury kolejowej nieuzasadnionych straty finansowych.

Izba przyjęła bez poprawek ustawę o zmianie ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji, której projekt przygotował rząd. Nowelizacja ma na celu rozszerzenie możliwości dokonywania nieodpłatnego zbycia akcji albo udziałów spółek należących do Skarbu Państwa, które powstały w innym trybie niż komercjalizacja lub na podstawie innych ustaw, na rzecz jednostek samorządu terytorialnego lub związków jednostek samorządu terytorialnego.

W porządku obrad były cztery ustawy ratyfikacyjne przygotowane przez rząd. Senatorowie przyjęli bez poprawek ustawę o ratyfikacji Protokołu między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Korei o zmianie Konwencji między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Korei w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu, podpisanego w Seulu 21 czerwca 1991 r., podpisanego w Seulu 22 października 2013 r. Protokół na nowo określa katalog podatków, do jakich znajdzie zastosowanie Konwencja w sprawie unikania podwójnego opodatkowania. W Polsce będzie to podatek dochodowy od osób fizycznych oraz podatek dochodowy od osób prawnych. W Korei – podatek dochodowy, podatek dochodowy od osób prawnych, podatek specjalny na rzecz rozwoju obszarów wiejskich oraz lokalny podatek dochodowy. Protokół wprowadza pełną klauzulę wymiany informacji podatkowych, obejmującą także informacje posiadane przez banki i inne instytucje finansowe.

Bez poprawek Izba uchwaliła ustawę o ratyfikacji Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Mołdawii o ubezpieczeniu społecznym, podpisaną w Warszawie 9 września 2013 r. Jej celem jest stworzenie obywatelom obu państw gwarancji ochrony ubezpieczeniowej w przypadku przeniesienia miejsca zamieszkania lub zatrudnienia na terytorium drugiego państwa oraz umożliwienie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego w obu państwach.

Kolejna przyjęta bez poprawek ustawa to ustawa o ratyfikacji Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Baliwatem Guernsey w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w odniesieniu do przedsiębiorstw eksploatujących statki morskie lub statki powietrzne w transporcie międzynarodowym, podpisanej w Londynie 8 października 2013 r. W przypadku Polski chodzi o podatek dochodowy od osób prawnych oraz podatek dochodowy od osób fizycznych, a w przypadku Guernsey – o podatek dochodowy.

Ponadto bez poprawek uchwalona została ustawa o ratyfikacji Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Baliwatem Guernsey w sprawie unikania podwójnego opodatkowania niektórych kategorii dochodów osób fizycznych, podpisanej w Londynie 8 października 2013 r. Umowa określa zakres i zasady opodatkowania (w Polsce podatek dochodowy od osób fizycznych) podatników mających miejsce zamieszkania w jednym lub obu państwach w zakresie opodatkowania dochodów z pracy najemnej oraz emerytur, rent i innych świadczeń (wynagrodzeń dyrektorów, artystów i sportowców).