W dniu 15 marca 2018 r. zakończyło się 58. posiedzenie Senatu. Tego dnia minutą ciszy uczczono pamięć senator Jadwigi Bałtakis, zmarłej 10 marca 2018 r. Izba podjęła także uchwałę w sprawie uczczenia pamięci Adama Giedrysa w 100. rocznicę jego urodzin (projekt grupy senatorów), w której oddaje hołd uznanemu w świecie astronomowi – samoukowi, społecznikowi, patriocie walczącemu o niepodległą ojczyznę, więzionemu i represjonowanemu przez władze komunistyczne.
Podczas 58. posiedzenia rozpatrzono 9 ustaw, do 2 z nich wprowadzono poprawki. Izba zdecydowała o wniesieniu do Sejmu 3 projektów ustaw, podjęła także 3 uchwały okolicznościowe. Ponadto Senat zmienił swój regulamin.
Senat wprowadził 20 poprawek do ustawy o komornikach sądowych (projekt rządowy), przede wszystkim o charakterze doprecyzowującym i redakcyjnym, porządkującym zapisy. Ujednolicono m.in. sposób postępowania z zestawami pytań na egzamin komorniczy, a także przepisy dotyczące odpowiedzialności dyscyplinarnej komorników. Celem ustawy jest m.in. ograniczenie nieprawidłowości w czynnościach komorniczych i zwiększenie nadzoru nad komornikami. Zgodnie z ustawą wszystkie czynności egzekucyjne prowadzone w terenie mają być obowiązkowo nagrywane, a zarejestrowany obraz i dźwięk stanie się częścią dokumentacji sprawy. Zwiększone zostaną uprawnienia nadzorcze i kontrolne ministra sprawiedliwości nad komornikami. Na mocy ustawy prezesi sądów będą przeprowadzać obowiązkowe kontrole kancelarii komorniczych przeprowadza raz na 2, a nie – jak obecnie – co 4 lata. Ustawa przewiduje ponadto, że komornik będzie dokonywał czynności urzędowych w godzinach urzędowania kancelarii, a wszystkie wypadki nieobecności na służbie pozostawać będą pod kontrolą prezesa sądu rejonowego, przy którym komornik działa. W ustawie przewidziano też dalsze ograniczenie możliwości przyjmowania przez komornika spraw spoza rewiru. Komornicy mają wykonywać czynności komornicze osobiście, asesorzy komorniczy będą mogli to robić jedynie w drodze wyjątku. Ustawa ustala też precyzyjne oświadczenia majątkowe komorników. Z zawodu będą musieli odejść komornicy bez wykształcenia prawniczego, chyba że w ciągu 7 lat od roku następującego po dniu wejścia w życie ustawy ukończą studia prawnicze.
Izba przyjęła z 7 poprawkami ustawę o zmianie ustawy – Prawo łowieckie oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy), odrzucając wcześniej wniosek o jej odrzucenie. Senatorowie postanowili, że osoby posiadające pozwolenie na broń w celach łowieckich będą zobowiązane do przedstawiania co 5 lat właściwemu organowi Policji określonych orzeczeń lekarskich i psychologicznych. Senat zdecydował również, że oprócz osób urodzonych przed 1 sierpnia 1972 r., będących pracownikami, funkcjonariuszami lub żołnierzami organów bezpieczeństwa, jak postanowił Sejm, w skład organów Polskiego Związku Łowieckiego nie będzie mogła wejść także osoba, która współpracowała z organami bezpieczeństwa państwa. Kolejna ze zmian przyjętych przez Izbę uchyla przepis karny w odniesieniu do umyślnego utrudniania lub uniemożliwiania polowania. Senatorowie zgodzili się też, by myśliwi w książkach ewidencji polowań nie musieli wskazywać postrzelonych i nieodnalezionych zwierząt (tzw. postrzałków). Nowelizacja prawa łowieckiego ma na celu wykonanie wyroku TK z 10 lipca 2014 r. (sygn. akt P 19/13), wskazującego na niedostateczną ochronę praw właścicielskich w obowiązujących przepisach (brak konsultacji z prywatnymi właścicielami gruntów podczas tworzenia obwodów łowieckich czy podczas polowań na ich terenie). Dostosowuje też niektóre delegacje ustawowe do wymagań konstytucyjnych i wprowadza mechanizmy zwiększające nadzór ministra właściwego ds. środowiska nad Polskim Związkiem Łowieckim oraz dyscyplinujące dzierżawców i zarządców obwodów łowieckich w zakresie wykonywania rocznych planów łowieckich. Zgodnie z nowelą nie będzie można m.in. wykorzystywać żywych zwierząt do szkolenia psów myśliwskich, prowadzić polowań zbiorowych w parkach narodowych, polować w obecności lub przy udziale dzieci do 18. roku życia. Właściciele lub użytkownicy wieczyści nieruchomości wchodzącej w skład obwodu łowieckiego będą mogli przedłożyć staroście oświadczenie, w którym nie zgadzają się na prowadzenie polowań na ich gruntach. Odstrzały w parkach narodowych wolno będzie prowadzić jedynie po każdorazowym uzyskaniu upoważnienia od dyrektora parku lub regionalnego dyrektora ochrony środowiska. Na mocy nowelizacji izby rolnicze zostaną dopuszczone do wyznaczania obwodów łowieckich, będą też mogły wnosić o rozwiązanie koła łowieckiego, które nie wykonuje ustalonych planów łowieckich (odstrzały). Nowelizacja reguluje również kwestie związane z szacowaniem szkód i wypłat odszkodowań. Koła łowieckie nadal będą wypłacały odszkodowania za szkody wyrządzone przez zwierzynę lub w czasie polowania. Szkód nie będą jednak szacować sami myśliwi, ale komisje.
Senat przyjął bez poprawek następujące ustawy.
Ustawa o ustanowieniu Narodowego Dnia Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką przewiduje, że będzie on obchodzony 24 marca i będzie miał charakter państwowy. Datę tę wybrano w związku z przypadającą w tym dniu rocznicą zamordowania w Markowej rodziny Ulmów – Józefa i Wiktorii, ich dzieci oraz ukrywającej się u nich żydowskiej rodziny. Jak napisano w ustawie, dzień ten „będzie wyrazem hołdu złożonego Polakom – bohaterom, którzy w akcie heroicznej odwagi, niebywałego męstwa, współczucia i solidarności międzyludzkiej (…) ratowali swoich żydowskich bliźnich od Zagłady zaplanowanej i realizowanej przez niemieckich okupantów”.
Ustawa o kosztach komorniczych (projekt rządowy) określa wysokość kosztów komorniczych i zasady ich ponoszenia oraz tryb postępowania w sprawach dotyczących tych kosztów. Określa wydatki i zasady obliczania opłat komorniczych za przeprowadzenie egzekucji, innego postępowania albo dokonanie czynności przez komornika sądowego. Nowe przepisy upraszczają m.in. katalog opłat egzekucyjnych, wprowadzając jedną, 10-procentową opłatę zamiast obowiązujących obecnie 8- i 15-procentowej. W wypadku niecelowego wszczęcia postępowania egzekucyjnego komornik będzie pobierał opłatę od wierzyciela w wysokości 8% egzekwowanego świadczenia. W związku z tym komornik nie będzie pobierał opłaty od dłużnika, a opłatę wyegzekwowaną wcześniej ma zwracać dłużnikowi.
Ustawa o zmianie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) dokonuje niezbędnych zmian w prawie krajowym w związku z wejściem w życie europejskich regulacji dotyczących rynku kapitałowego (dyrektywa MiFID2 i rozporządzenie MiFIR). Nowelizacja powinna zapewnić wzrost konkurencyjności i efektywności rynków finansowych w Polsce i Unii Europejskiej oraz zwiększyć bezpieczeństwo ich uczestników. Nowe przepisy mają m.in. na celu podniesienie poziomu zaufania inwestorów, ograniczenie ryzyka zakłóceń na rynkach instrumentów finansowych i ograniczenie kosztów ponoszonych przez uczestników rynku, zwiększenie przejrzystości rynku dla jego uczestników oraz zapewnienie im jednakowych warunków działania. Nowela wprowadza nową kategorię systemu obrotu – zorganizowaną platformę obrotu, która będzie służyć obrotowi obligacjami, strukturyzowanymi produktami finansowymi, uprawnieniami do emisji oraz instrumentami pochodnymi. Ustawa wprowadza także definicje: handlu algorytmicznego, techniki handlu algorytmicznego o wysokiej częstotliwości oraz bezpośredniego dostępu elektronicznego. Jedną z najbardziej istotnych zmian z punktu widzenia małych i średnich przedsiębiorców jest wprowadzenie nowego rodzaju systemu obrotu instrumentami finansowymi, czyli „alternatywnego systemu obrotu instrumentami finansowymi małych i średnich przedsiębiorców”. Ma to ułatwić im dostęp do kapitału i dalszy rozwój specjalistycznych rynków. Nowela ustala ponadto wymogi dla osób zasiadających we władzach spółek, prowadzących rynek regulowany.
Ustawa o zmianie niektórych ustaw w związku z wprowadzeniem e-recepty (projekt rządowy) wdraża usługi e-recepty. Umożliwi ona lekarzom wystawianie recepty niezbędnej do kontynuacji leczenia bez badania pacjenta, za pośrednictwem systemów teleinformatycznych lub systemów łączności. Każdy pacjent na życzenie będzie mógł uzyskać wydruk informacyjny, zawierający dane wypisywane obecnie na recepcie papierowej, czyli nazwę produktu i informacje o dawkowaniu. Nowela przewiduje też m.in., że elektroniczna dokumentacja medyczna, w tym e-recepty, będzie podpisywana także za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, udostępnionego bezpłatnie przez ZUS. Ustawa reguluje także kwestie związane z wystawianiem, realizacją i kontrolą recept, w tym wystawianych w postaci elektronicznej, oraz sporządzania przez apteki sprawozdań przekazywanych do Narodowego Funduszu Zdrowia. Nowela modyfikuje ponadto niektóre przepisy odnoszące się do wystawiania zapotrzebowania na leki, środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub wyroby medyczne przez podmioty wykonujące działalność leczniczą.
Ustawa o zmianie ustawy o kierujących pojazdami (projekt senacki) stanowi wykonanie wyroku TK z 8 czerwca 2016 r. (sygn. akt K 37/13), stwierdzającego niezgodność przepisu ustawy z 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami z konstytucją i Konwencją o prawach osób niepełnosprawnych z 13 grudnia 2006 r. Nowelizacja obniża osobom niepełnosprawnym opłatę za praktyczną część egzaminu państwowego na prawo jazdy o koszt udostępnienia pojazdu, gdy egzamin nie odbywa się pojazdem wojewódzkiego ośrodka ruchu drogowego, ale pojazdem osoby niepełnosprawnej, wymagającej przystosowania pojazdu do rodzaju schorzenia. Ustawa przewiduje ponadto utworzenie strony internetowej z wykazem ośrodków szkolenia kierowców, w dyspozycji których znajdują się pojazdy przystosowane do rodzaju niepełnosprawności.
Ustawa o zmianie ustawy – Prawo wodne (projekt poselski) doprecyzowuje i uzupełnia obowiązujące przepisy. Przewiduje, że do spraw wszczętych i niezakończonych przed wejściem w życie prawa wodnego, czyli 1 stycznia 2018 r., a dotyczących decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach i oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko stosować się będzie przepisy obowiązujące przed tą datą. Nowela pozwoli również przedsiębiorcom, którzy nie dotrzymywali warunków udzielonego pozwolenia wodno-prawnego, dotyczących ilości pobieranej wody i jakości odprowadzanych ścieków, zaliczyć na poczet kar rozpoczęte inwestycje środowiskowe.
Ustawa o zmianie ustawy o ewidencji ludności, ustawy o zmianie ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne oraz niektórych innych ustaw oraz ustawy – Prawo o aktach stanu cywilnego (projekt rządowy) umożliwi udostępnianie danych z rejestru stanu cywilnego służbom specjalnym, m.in.: ABW, Agencji Wywiadu, CBA czy Służbie Wywiadu Wojskowego w zakresie niezbędnym do wykonywania ich ustawowych zadań. Dane te mają być udostępniane za pomocą urządzeń teletransmisji danych po wyrażeniu zgody przez ministra właściwego ds. informatyzacji, jeżeli podmioty spełnią łącznie wymagane warunki. Zgodę, odmowę albo cofnięcie zgody na udostępnianie danych ma wydawać minister właściwy ds. informatyzacji w drodze decyzji administracyjnej. Nowelizacja zakłada także zmianę polegającą na włączeniu wymienionych służb oraz Służby Ochrony Państwa, Policji, Żandarmerii Wojskowej, Straży Granicznej i Służby Więziennej do katalogu podmiotów, którym wydaje się odpisy aktu stanu cywilnego i zaświadczenia o zamieszczonych lub niezamieszczonych w rejestrze stanu cywilnego danych osoby wskazanej przez te służby. Nowela przewiduje też możliwość zgłoszenia urodzenia dziecka on line. Zgłoszenie będzie musiało zawierać oświadczenie o wyborze imienia dla dziecka. Po zarejestrowaniu urodzenia przez kierownika USC do osoby zgłaszającej urodzenie zostanie odesłany ‒ w formie elektronicznej lub papierowej ‒ odpis aktu urodzenia dziecka oraz powiadomienie o nadanym numerze PESEL i zaświadczenie o zameldowaniu. Ustawa zakłada także dodanie numerów PESEL rodziców w akcie urodzenia dziecka. Wydawanie zaświadczeń o zameldowaniu na pobyt stały lub czasowy będzie możliwe także w formie dokumentu elektronicznego. Podmioty mające dostęp do rejestru PESEL będą mogły bezpośrednio informować ‒ w formie pisemnej lub elektronicznej ‒ organy odpowiedzialne za rejestrację danych o ich niezgodności ze stanem faktycznym.
Senat zdecydował o wniesieniu do Sejmu 3 projektów ustaw.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o referendum lokalnym oraz ustawy o referendum ogólnokrajowym (projekt Komisji Ustawodawczej) umożliwia wznowienie postępowania po postanowieniu sądu wydanym w trybie „referendalnym” w sprawach związanych z rozpowszechnianiem nieprawdziwych informacji w wypowiedziach, ulotkach itp. w trakcie kampanii referendalnej. Projekt dostosowuje prawo do wyroku TK z 20 kwietnia 2017 r. (sygn. akt K 10/15).
Projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo spółdzielcze (projekt Komisji Ustawodawczej) dostosowuje prawo do wyroku z 16 czerwca 2015 r. (sygn. akt K 25/12) i postanowienia z 15 lipca 2015 r. (sygn. akt S 5/15) Trybunału Konstytucyjnego. Ma na celu uchylenie przepisów umożliwiających przekształcenie spółdzielni pracy w spółkę prawa handlowego. Zgodnie z projektem zmiana formy prowadzenia działalności przez spółdzielnię pracy będzie mogła nastąpić wyłącznie po uprzedniej likwidacji spółdzielni.
Projekt ustawyo przeciwdziałaniu marnowaniu żywności (wniosek Komisji Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej) określa zasady postępowania z żywnością oraz zobowiązania sprzedawców żywności do przeciwdziałania marnowaniu żywności oraz negatywnym skutkom społecznym, środowiskowym i gospodarczym wynikającym z marnowania żywności. Proponowana regulacja zmierza do tego, by przedsiębiorcy prowadzący sprzedaż żywności w jednostkach handlowych o powierzchni powyżej 250 m2, których przychody ze sprzedaży środków spożywczych przekraczają 50% przychodów ze sprzedaży wszystkich towarów, mogli przekazywać nieodpłatnie niesprzedane produkty żywnościowe z zastosowaniem dotychczasowych ulg podatkowych w tym zakresie.
Podjęto 2 uchwały okolicznościowe.
W uchwale w sprawie negocjacji zasad prowadzenia wspólnej polityki rolnej Unii Europejskiej po 2020 r. (inicjatywa Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi) Senat zwraca się do Komisji Europejskiej, Parlamentu Europejskiego oraz Rady, aby w trakcie prac nad unijnym budżetem” przejściowe trudności, przed którymi stoi obecnie Unia Europejska, nie przysłoniły fundamentalnych potrzeb jej obywateli zaspokajanych poprzez prowadzenie wspólnej polityki rolnej”. W ocenie Izby proponowane w ramach debaty na temat europejskiego rolnictwa zmiany sposobu finansowania płatności bezpośrednich, polegające na wprowadzeniu współfinansowania z budżetów krajowych, a szczególnie o charakterze dobrowolnym, mogłyby poważnie zagrozić równym warunkom konkurencji. Izba domaga się także zapewnienia równych warunków konkurowania na jednolitym rynku rolno-żywnościowym, m.in. konieczne jest odejście od historycznych kryteriów podziału środków na płatności bezpośrednie poprzez ostateczne zakończenie procesu wyrównania poziomu płatności bezpośrednich między państwami członkowskimi.
W uchwale o współpracy Polski i Węgier w Unii Europejskiej (inicjatywa grupy senatorów) Senat wyraża wdzięczność węgierskiemu parlamentowi za podjęcie uchwały „O wspieraniu Polski wobec presji Brukseli”, wzywającej rząd węgierski do poparcia stanowiska Polski. Zwrócono się też do węgierskich posłów do Parlamentu Europejskiego, by nie popierali propozycji instytucji unijnych wspierających prowadzenie wobec Polski postępowania wszczętego na podstawie art. 7 Traktatu o Unii Europejskiej. „Senat Rzeczypospolitej Polskiej zapewnia naszych braci Węgrów o swoim poparciu także dla ich dążeń i działań mających na celu budowę takiej Unii Europejskiej, która jest wspólnotą suwerennych, niepodległych i równych państw, szanujących nawzajem swoje tradycję, kulturę i odrębność” – napisano w projekcie uchwały.
Podczas 58. posiedzenia dokonano także zmiany Regulaminu Senatu (projekt marszałka Senatu) i uregulowano postępowanie w Izbie w sprawie wyboru i odwołania ławników Sądu Najwyższego, zgodnie z ustawą z 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym.
