W dniu 30 maja 2012 r. odbyło się 13. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła na nim 4 ustawy, do 1 wprowadziła poprawki. Senat zdecydował też o wniesieniu do Sejmu projektu ustawy, realizującego orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego, a także dokonał zmian w składach swoich komisji. Senatorowie zapoznali się również z informacją ministra spraw zagranicznych na temat sprawowania opieki nad Polonią i Polakami mieszkającymi poza granicami kraju.
Ustawa o skutkach powierzania wykonywania pracy cudzoziemcom przebywającym wbrew przepisom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, którą Sejm uchwalił na 14. posiedzeniu, 10 maja 2012 r., z przedłożenia rządu, ma na celu dostosowanie polskiego prawa do uregulowań prawa unijnego (dyrektywa nr 2009/52/WE), a w konsekwencji – ograniczenie skali nielegalnej imigracji do Unii Europejskiej poprzez zmniejszenie atrakcyjności zatrudniania obywateli państw trzecich, przebywających na jej terenie wbrew przepisom. W wypadku Polski ustawa dotyczy bardzo wąskiej grupy około 100 tys. osób, które są zatrudniane, a na terenie kraju przebywają nielegalnie. Nie odnosi się do cudzoziemców mieszkających legalnie i pracujących w Polsce. W ustawy określenie: „obywatel kraju trzeciego” zastępuje się używanym w polskim prawodawstwie terminem: „cudzoziemiec”, co ułatwi posługiwanie się terminologią.
Jako podstawowe cele wdrażające dyrektywę 2009/52 ustawa przyjmuje przeciwdziałanie zatrudnianiu obywateli państw trzecich przebywających w Polsce wbrew przepisom, racjonalizację i zwiększenie skuteczności kontroli legalności zatrudnienia, nałożenie na pracodawców obowiązku sprawdzania statusu pobytowego zatrudnianych cudzoziemców, wprowadzenie proporcjonalnych i odstraszających sankcji za zatrudnianie obywateli państw trzecich przebywających w Polsce wbrew przepisom, a także objęcie osób prawnych sankcjami za uchybienia związane z nielegalnym zatrudnianiem cudzoziemców. Za zatrudnianie osoby małoletniej, zatrudnianie wielu osób lub uporczywe zatrudnianie osób w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą będzie groziła kara grzywny lub ewentualnie ograniczenia wolności. Za zatrudnianie osoby będącej ofiarą przestępstwa handlu ludźmi lub zatrudnianie osoby w warunkach szczególnego wyzysku natomiast przewidziano karę pozbawienia wolności do lat 3. Wysokość grzywny za uporczywe zatrudnianie przebywającego w Polsce nielegalnie cudzoziemca miałaby wynosić do 10 tys. zł. W celu złagodzenia odpowiedzialności wykonawcy Izba wprowadziła możliwość dochodzenia przez wykonawcę wypłacającego cudzoziemcowi zaległe wynagrodzenie regresu od pracodawcy podwykonawcy.
Senat, 55 głosami, przy 30 przeciw, przyjął bez poprawek ustawę o ratyfikacji decyzji Rady Europejskiej z 25 marca 2011 r. w sprawie zmiany art. 136 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej w odniesieniu do mechanizmu stabilności dla państw członkowskich, których walutą jest euro. Ustawa dotyczy ratyfikacji decyzji Rady Europejskiej o dodaniu ust. 3 do art. 136 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, umożliwiającego państwom członkowskim, których walutą jest euro, ustanowienie mechanizmu stabilności uruchamianego w razie konieczności ochrony stabilności finansowej strefy euro jako całości. Udzielanie wszelkiej niezbędnej pomocy finansowej w ramach tego mechanizmu będzie podlegało rygorystycznym warunkom. W trakcie dyskusji senatorowie PiS zgłaszali wątpliwości co do przyjętego przez Sejm trybu ratyfikacji przewidzianego w art. 89 konstytucji (wymagana jest zwykła większość). Zwracali uwagę, że w opinii niektórych konstytucjonalistów ratyfikacja powinna być przeprowadzana w trybie art. 90 konstytucji (wymagana jest większość 2/3 głosów Sejmu i Senatu lub referendum).
Bez poprawek Izba przyjęła także ustawy: o zmianie zakresu obowiązywania umowy o utworzeniu Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju, sporządzonej w Paryżu 29 maja 1990 r., pozwalającej na rozszerzenie obszaru działalności Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju o kraje południowego i wschodniego wybrzeża Morza Śródziemnego; działalność w nowych krajach ma być prowadzona przy założeniu, że na kraje członkowskie nie zostaną nałożone dodatkowe obciążenia kapitałowe i nie będzie ograniczone finansowanie wśród dotychczasowych odbiorców (55 senatorów za, 30 – przeciw); o zmianie ustawy – Przepisy wprowadzające ustawy reformujące system nauki, która wydłuża z 30 września 2012 r. do 30 września 2013 r. termin przeprowadzenia kompleksowej oceny działalności naukowej jednostek naukowych przez Komitet Ewaluacji Jednostek Naukowych, w celu przyznania tym jednostkom kategorii A, A+, B lub C (84 senatorów za).
Ponadto Izba zdecydowała o wniesieniu do Sejmu projektu ustawy o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami. Ma on na celu dostosowanie systemu prawa do orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z 19 maja 2011 r. (sygn. akt SK 9/08), stwierdzającego niezgodność art. 216 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami z konstytucją. Projekt ustawy umożliwia żądanie przez poprzedniego właściciela zwrotu wywłaszczonej nieruchomości, jeżeli stała się ona zbędna na cel określony w decyzji o wywłaszczeniu. Dotyczyłoby to także wywłaszczonych nieruchomości, które były już uprzednio zajęte i wykorzystywane w jakimś celu, bez uprzedniego przeniesienia własności tej nieruchomości.
Przedstawiając senatorom informację na temat sprawowania opieki nad Polonią i Polakami mieszkającymi poza granicami kraju, minister spraw zagranicznych Radosław Sikorski zaznaczył, że 2012 r. to okres przejściowy, a od 2013 r. środki finansowe będą kierowane „na spójny system projektów”. Jako priorytety minister wymienił: edukację Polonii i Polaków za granicą, w tym kształcenia młodzieży w Polsce; promocję Polski i spraw polskich; mobilizację do aktywności we wszelkich dziedzinach życia w państwach zamieszkania, w tym w sferze polityki, ekonomii, nauki, kultury i sztuki; współpracę gospodarczą państw, w których mieszkają emigranci, z Polską, a także pracę na rzecz powrotów Polaków do ojczyzny.
